Bebeklerde Aileleri Tedirgin Eden Durumlar

Aileleri Tedirgin Eden Ama Aslında Herhangi Bir Problem Oluşturmayan Durumlar

Bebeğiniz dünyaya geldikten sonra, anne ve babayı tedirgin eden bazı durumlar ile karşılaşabilirler. Bu durumlar genelde bebek için olağandır. 

Uyku süresi yenidoğan bebeklerde 20 saati bulabilmektedir. Anneler bebeklerini sade emzirirken ve alt değiştirirken gözlerini açık görüp, çok uyumasından endişe edebilirler. 3 saatte bir aktif bir şekilde 15-20 dakika emzirilen ve altı düzenli temizlenen bir bebeğin uzun süre uyuması normaldir. Uyku süresi 4-5 saati aşan durumlarda bebeğinizi uyandıramıyorsanız, bebeğiniz için bir çocuk hekiminizle görüşmenizi öneririm.

Öksürme ve hapşırma, yenidoğan bebeklerde en çok gözlemlediğimiz durumlardır. Hatta bebek odalarına girdiğimizde anne ve babaların “acaba çocuğu üşüttük mü?” soruları en çok karşılaştığımız sorulardır. Hayatında ilk defa solunum sistemini kullanan bebekler, burnunu temizlemek ve genzine kaçan yiyeceği çıkarmak için günde 10 -15 kez öksürmesinin ve hapşırmasının normal olduğunu bilmenizi isterim.

Kusma da yenidoğan döneminde en çok gördüğümüz durumlardan biridir. Bebekler doğdukları andan itibaren kusabilirler. Bu arada en önemli etken, mide cebi ile yemek borusu arasında bağlantı sağlayan kasın kuvvetli olmaması ve anne sütünün yemek borusundan ağız içine geri kaçmasıdır. Bebekler gaz çıkarırken de hafif bir şekilde kusabilirler. Yalnız bu kusmalar çocuğun kilo almasına engel değildir. Halk arasında bilinen çocuğun fazla yediği sütü attığı kusmalardır. Ama fışkırır tarzda kusmalarda bir çocuk hekiminin değerlendirmesinde her hâlükârda fayda vardır.

Hıçkırık yakınması da bebeklerde karşımıza çıkan önemli semptomlardandır. Aileler bu durumda çocuklarının acıktığını ve altta bir problem olduğunu düşünebilirler. Aslında bu durma diyafragmanın çalışmasını ve çocuğa gerekli oksijenin akciğerler aracılığıyla vücuda girmesini sağlayan koruyucu bir mekanizmadır. Bebeklerde günde 5-6 kez hıçkırık yaşanması normal bir durumdur.

Kaka rengi de aileleri tedirgin eden bir durumdur. Yenidoğan bebekler ilk etapta siyah katran renginde yapışkan bir kaka yaparlar. Buna mekonyum adı verilir. Anne sütü aldıkça kaka rengi önce koyu yeşilden sarı renge döner. Çocukların anne sütünü emme sürelerine, ön süt ve son süt alma durumlarına göre kaka rengi sarıdan yeşile doğru dönebilir. Bebeğin her zaman yeşilimsi, köpüksü ve kokulu kaka yapması ve beyaz kaka yapması durumunda bir çocuk hekimi tarafından görülmesinde yarar vardır.

Ikınma durumu da bebeklerde yine fazlası ile gördüğümüz durumlardan biridir. Bebeklik ıkınması (diskezisi), bebeklerin genelde karın kaslarının zayıf olması sebebiyle yedikleri gıdaların anüse doğru götürmeleri için yaptığı harekettir. Bebekler genelde yattıkları için bebeklik ıkınması ile gaiatalarını anüse yollamayı kolaylaşır. İlerleyen aylarda karın kasları kuvvetlendikçe bu durum azalacaktır.

Sarılık, bebeklerin cilt renklerinde değişme ile sonuçlanan bir durumdur. İlk etapta sararma göz içi beyazlarında fark edilir, sonra yüz ve vücuda doğru yayılır. Bilirubin dediğimiz bir madde, bebeklerin anne rahmindeki kan hücrelerinin yıkımı sonucu ortaya çıkar. Normalde karaciğerde hemen parçalanması gereken bu madde, bebeğin karaciğerinin gelişmemiş olması sebebiyle kana salınır ve dokularda sarılığa sebep olur. Bu durum yenidoğan bebeklerin hepsinde az veya çok yaşanır. Bebeklerin gününe göre değişen nomogram çizelgesi ile değerlendirilen bebeklik sararması çoğu bebek için normaldir. Ama bebeğiniz çok uyuyor ve uyandıramıyor iseniz ve yine bebeğinizde sarılık belli değerlerin üstünde ise, yenidoğan döneminde mavi ışık tedavisi dediğimiz fototerapi uygulaması bebeklerinize uygulanabilir

Vajinal akıntı ve kanama, kız bebeklerde görülür. Anneden geçen hormonlar sebebiyle oluşur. Bu gibi durumlar özellikle yaşamın ilk haftasında görülür.

Meme şişliği de bebeklerde görülen bir durumdur. Bunlar da anneden geçen kadınlık hormonları sebebiyle oluşur. Genelde 3 aya kadar kendiliğinden geçer. Bebeklerin banyo sırasında göğüslerinin ovulmaması ve masaj yapılmaması gerekir. Çünkü bu durumlarda meme şişlikleri artar ve apseleşmeye sebep olunabilir.

Yenidoğan bebeklerin vücutlarında oluşan döküntüler de aileleri tedirgin eden en önemli konulardan biridir. Yenidoğan döküntülerini de ayrı bir başlıkta değerlendirmek iyi olacaktır.

Yenidoğan Döküntüleri

Toksik eritem yenidoğanların % 15-40’ında, yaşamın ilk 3 gününde görülür. Adı toksik olsa da iyi seyirlidir. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bebeğin derisinin dünyaya adaptasyonu ile alakalıdır. Yaygın eritematöz makülopapüler döküntüler esas olarak yüz, gövde ve ekstremite proksimal bölgelerinde yerleşim gösterir. Düzensiz sınırlı, eritemli zeminde, 1-3 mm çapında sinek ısırığına benzer, küçük beyaz sarı sulu döküntülerdir. Genellikle 5-7 gün içinde geriler. Tedavi gerektirmez. Banyo sonrası nemlendirici sürmek süreci kolaylaştırır.

Mongol lekeleri de sık gördüğümüz yeni doğan lekeleridir. Genellikle sırt, kalça veya popoda yer alan mor-mavi renkli döküntülerdir. Genellikle 1 yaşında kaybolur. Tedavi ve izlem gerektirmez.

Hemanjiom genellikle baş, boyun bölgesinde olan bazen deriden kabarık, bazen yüzeysel olan kılcal damar benidir. Burnu, kulak deliğini, gözü kapatıyorsa ve deriden kabarık ve yaygın ise tedavi gerekebilir. Damar beni olan bebeklerin çocuk doktoru kontrolünde olmaları gerekir.

Somon lekesi de yenidoğanlarda en sık görülen damarsal yapısal bozukluklardır. Genellikle ense, boyun, kas aralarında ve göz kapaklarında olur. Alında yerleştiğinde ‘melek öpücüğü’; ensede yerleştiğinde ‘leylek ısırığı’ adını alır. Lezyonların çoğu 2-3 yaşından önce kendiliğinden kaybolur. Tedaviye gerek yoktur.

Milia deriden kabarık, beyaz, ufak, içi sulu gibi kistlerdir. Genellikle 2-4 hafta içinde kendiliğinden kaybolur.

Ebstein incisi damakta bulunan, ufak, içi su dolu küçük kistlerdir. Genellikle 2-4 hafta içinde kendiliğinden kaybolur.

Bebeklik sivilcesi genelde yüz bölgesinde çıkan sivilce tarzı döküntülerdir. Gelip geçici durumlardır. Sık banyo ve banyo sonrası nemlendirici kullanımı yeterlidir.

Yenidoğanın geçici pustuler melanozisi vücudun genellikle her yerinde çıkabilen, 1-3 mm boyutunda pustuler, beyaz döküntülerdir. Döküntüler o kadar fazladır ki, aile çok tedirgin olabilir.  Bu döküntülerin içi temizdir. Döküntüler patladıktan sonra 3-6 ay kalabilir. Gidişat iyidir. Tedavi gerektirmez.

Son Söz Yerine

Bu yazım, yeni bebek bekleyen tüm ailelere inşallah gönüllerine ferahlık veren bir yazı olmuşsa maksadına hasıl olacaktır. Şu uyarıyı da yapmadan geçmek istemiyorum. Bu yazı sizi rahatlatmış olsa da, yenidoğan döneminde ciddi durumları atlamamak adına çocuk hekimleri sizleri sık sık kontrole çağıracaktır. Özellikle bebeğinizin ilk doğduğu gün, hastane çıkışında, bebeğiniz 5 günlük, 2 haftalık ve 1 aylık olunca bir çocuk hekimi tarafından görülmelidir.