Otizm Üzerine…
- Otizm Üzerine…
- Otizm Nedir?
- Otizmin Belirtileri Nelerdir?
- Otizmde Erken Müdahalenin Önemi
- Nöroplastisite
- Otizm Spektrum Bozukluğu Ve Spor
Otizm; hepimizin bildiği gibi, yaşamın ilk yıllarında kendini gösteren, sosyal etkileşimde kısıtlılık, kişilerle iletişim kuramama, kısıtlı ilgi alanları, birtakım takıntılı ve tekrarlayıcı davranışlar olarak kendini gösteren bir bozukluktur.
Otizmli çocukların esas problemi öğrenmemek değil, kişilerle etkileşime geçememek, olaylar arasında bağlantı kuramamak, dünya bilgisine erişememektir.
Otizmli çocukların, renkleri, harfleri, sayıları akranlarından çok daha erken dönemde öğrendiğini görürüz.
Bunlar ezber bilgilerdir. Görsel ve işitsel algılarının iyi olmasının sonucudur.
Esas sorun, düşünme, yorumlama, olaylar arasında bağlantı kurma, tahmin etme- mantık yürütme ve iletişim sinyalleri çözememe/kullanamama durumudur.
Otizm Nedir?
Otizm, bir kişinin iletişim yeteneklerinde, sosyal etkileşimde ve davranışlarında farklılıklara neden olan nörogelişimsel bir bozukluktur. Otizm, genellikle çocukluk döneminde başlar ve yaşam boyu devam eder. Otizm, "otizm spektrum bozukluğu" (OSB) terimi altında incelenir, çünkü farklı bireyler arasında belirtiler ve dereceler büyük çeşitlilik gösterebilir.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
Otizm, bireyden bireye farklılık gösteren bir dizi belirti ve semptom içerebilir. Bununla birlikte, genel olarak aşağıdaki alanlarda belirgin farklılıklar gözlemlenebilir:
- Sosyal Etkileşim Zorlukları: Otistik bireyler, göz teması kurma, duygusal ifadeleri anlama ve diğer insanlarla sosyal etkileşimde zorluklar yaşayabilirler. Arkadaşlık ilişkilerini kurma ve sürdürme becerileri genellikle sınırlı olabilir.
- İletişim Güçlükleri: Otizmli bireyler, dil gelişiminde ve iletişim becerilerinde farklılıklar gösterebilirler. Konuşma, dilin anlaşılması veya ifade edilmesinde zorluklar yaşanabilir. Aynı zamanda tekrarlayıcı dil kullanımı veya kelime tekrarı da sık görülebilir.
- Sınırlı ve Yineleyici Davranışlar: Otizmli bireyler, belirli ilgi alanlarına odaklanma veya tekrarlayıcı davranışlar sergileme eğiliminde olabilirler. Örneğin, bir objeyi sürekli düz sıralamak veya belli bir rutini takip etmek gibi.
Otizmde Erken Müdahalenin Önemi
Otizmde en etkili müdahale yaşı 18-24 ay arasıdır.
Bu yaş aralığında uygulanan etkileşim ve oyun temelli yöntemler otizm belirtilerinin azaltılmasında çok iyi sonuç vermektedir.
0-4 yaş aralığında beyin henüz plastik yapıdadır ve şekillendirilebilir özelliktedir (nöroplastisite).
Bu yaşlar arasında en erken dönemde özel eğitim desteği alınmalı, aileye doğru yol gösterilmeli ve çocukla çalışan tüm uzmanlar işbirliği içinde olmalıdır.
Esas problem olan “etkileşim ve iletişim”i sağladığımız takdirde, tipik gelişim gösteren çocuklar nasıl ki doğal yolla, günlük yaşamda dünya bilgisine erişiyorsa, otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklar da aynı şekilde öğrenebilirler.
Erken çocukluk döneminde etkileşim ve oyun temelli yöntemleri uygulayarak kişilerle olan birlikteliğini arttırmak, birliktelikten keyif almalarını sağlamak çok önemlidir.
Otizmli çocukların kısıtlı olduğu alanları detaylıca belirleyip, eğitimlerinde doğru stratejileri uyguladığımız takdirde akranlarını yakalayabilmek mümkündür.
Burada en önemli faktör otizmli çocuğa müdahale edilme yaşıdır.
Nöroplastisite
Beyindeki bağlantıları düzenleme, yeni nöral bağlantılar oluşturma yetisidir.
Bu yeti olmadan beynin yeterince gelişmesi ve var olan hasarın düzelmesi mümkün değildir.
Gelişimsel farklılıkları olan çocuklarda yeni sinapslar oluşturmak gerekmektedir.
Gelişme dönemindeki bir bebekte yeni bağlantıların oluşması için çevresini, duyusal uyaranlarla (görme, işitme, koklama, dokunma) ve motor uyaranlarla zenginleştirmek önemlidir.
Etkileşim kurmak, yapılan işten keyif almak, hareket etmek ve her yeni deneyimle nöral bağlantılar yeniden düzenlenebilir ve yeni bağlantılar oluşturulabilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Ve Spor
Spor tüm çocukların denge, hareket ve motor becerilerine fayda sağladığı gibi otizmli çocuklar için de çok önemlidir.
Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar beynin farklı bölgelerinde atipik bağlantılar ve yeni yolaklar / sinapslar kurmada gelişimsel bazı sorunlar nedeniyle; yeni bağlantılar kurma, yeni motor beceriler öğrenmede sıkıntı yaşayabilmektedirler.
Her yeni hareket beyinde yeni sinapslar / yolaklar oluşturur. Yeni yolakların oluşabilmesi için vücuttan, çevreden duyusal bilgilerin alınması, belirli hedefler ve amaçların edinilmesi büyük önem taşımaktadır.
Spor, otizmli çocukların; motor beceriler, düşünme, olaylar arası bağlantılar kurabilme, beden farkındalığı, problem çözme, tahmin etme-mantık yürütme, dikkat ve odaklanmayı arttırma, dil-bilişsel gelişimleri için küçük yaşlardan itibaren hayatlarında olmalı ve çocuğa özel program oluşturulmalıdır.
