Ayak Morton Nöroması Ataklarında Uyuşma

Ben bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı olarak, özellikle ayakta meydana gelen sinir sıkışmaları ve nöropatik ağrılarla sıkça karşılaşıyorum. Bu durumlar içerisinde belki de en fazla yanlış anlaşılan ve geç tanı alan tablolardan biri Morton nöromasıdır. Bugünkü yazımda sizlere Morton nöromasında atak dönemlerinde görülen uyuşma şikayetlerini, bu şikayetlerin altında yatan mekanizmaları ve tedaviye yaklaşımımı detaylarıyla anlatmak istiyorum.

Morton Nöroması Nedir?

Morton nöroması, en basit haliyle ayakta, özellikle 3. ve 4. parmaklar arasındaki sinirin (n. digitalis plantaris communis) kronik olarak sıkışması ve tahrişi sonucunda gelişen kalınlaşma yani nörom olarak tanımlanır. Genellikle metatarsal kemikler arasında tekrarlayan travmalar, uygun olmayan ayakkabılar, ayağın biyomekanik bozuklukları ya da yük dağılımındaki problemler bu tabloya zemin hazırlar.

Ataklar Sırasında Uyuşma Şikayetleri Neden Olur?

Hastalarımın en sık ifade ettiği yakınmalar; ani gelişen ve sıklıkla birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürebilen parmaklarda yanma, karıncalanma, batma ve uyuşma hissidir. Bu uyuşma hissi genellikle 3. ve 4. parmaklarda daha belirgindir ancak bazen 2. parmağa ya da 5. parmağa da yayılım gösterebilir.

Bu uyuşma hissi nöromanın sıkıştığı bölgedeki sinirin iletimindeki bozulmaya bağlıdır. Özellikle ayakta uzun süre kalmak, dar burunlu ayakkabılar giymek, yüksek topuklu ayakkabılar tercih etmek ya da tempolu yürüyüşler nöromayı sıkıştırarak bir atak tetikleyicisi haline gelir. Bu durumda sinirin fonksiyonu geçici olarak bozulur ve bu da duyu kaybı yani uyuşma hissine yol açar.

Uyuşma Hissi ile Gelen Hastalarda Tanı Süreci

Kliniğime bu şikayetlerle gelen hastalarda öncelikle detaylı bir öykü alırım. Şikayetlerin hangi aktivitelerle tetiklendiğini, hangi ayakkabı tiplerinin durumu kötüleştirdiğini ve atakların süresini sorgularım. Ardından fiziki muayenede özellikle parmaklar arasında “klik” sesiyle birlikte ağrı oluşturabilecek Mulder belirtisi olup olmadığını kontrol ederim. Bu belirti nöromanın varlığına önemli bir ipucudur.

Görüntüleme olarak ultrasonografi veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme, sinir kalınlaşmasının tespiti için kullanılabilir. Ancak tanıda çoğunlukla klinik değerlendirme belirleyicidir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yaklaşımım

Morton nöroması, her zaman cerrahi gerektiren bir durum değildir. Uygun fizik tedavi yaklaşımlarıyla şikayetleri büyük ölçüde azaltmak mümkündür. Özellikle ataklar sırasında gelişen uyuşma hissini azaltmak ve atakları önlemek amacıyla aşağıdaki tedavi stratejilerini uygularım:

1. Ayakkabı Seçiminin Düzenlenmesi: Atakların neredeyse tamamında uygunsuz ayakkabı seçimi temel faktördür. Geniş burunlu, yastıklaması iyi olan, ortopedik destekli ayakkabılar tercih edilmelidir. Yüksek topuklu ve sivri burunlu ayakkabılardan kesinlikle kaçınılmalıdır.
2. Ortez Kullanımı: Ayağın ön kısmındaki yükü azaltmak için metatarsal pedler ya da kişiye özel tabanlıklar kullanılabilir. Bu, sinirin sıkışmasını azaltarak uyuşma hissini engeller.
3. Manuel Terapi ve Mobilizasyon Teknikleri: Ayaktaki küçük kemiklerin mobilitesini artırmak ve metatarsal kemikler arasındaki basıyı hafifletmek için manuel terapi teknikleri uygularım. Özellikle nöroma bölgesindeki yumuşak doku gevşetmesi, sinire olan baskının azalmasını sağlar.
4. TENS ve Nöromodülasyon: Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) gibi elektroterapi yöntemleri, nöropatik ağrıya bağlı uyuşma ve karıncalanma hissinin azaltılmasında oldukça etkilidir. Bu uygulamalar sayesinde sinirin uyarımı düzenlenir ve iletim normalleşir.
5. Egzersiz Programı: Ayağın intrinsik kaslarını güçlendirmek, ayak kemerini desteklemek ve yük dağılımını düzeltmek amacıyla özel egzersizler planlarım. Özellikle ayak parmaklarını açma-kapama egzersizleri, havlu tutma egzersizleri ve denge çalışmaları bu süreçte önemlidir.
6. Enjeksiyonlar ve Nöral Yaklaşımlar: İlaç tedavisinin ve fiziksel yaklaşımların yetersiz kaldığı durumlarda enjeksiyon tedavileri oldukça etkili sonuçlar verebilmektedir. Aşağıdaki enjeksiyon uygulamalarıyla, özellikle sinirin sıkıştığı bölgedeki inflamasyonun ve ödemin azaltılması hedeflenir:

• Lokal Anestetik + Steroid Enjeksiyonları: Sinir çevresine yapılan kortikosteroid içerikli enjeksiyonlar, bölgesel inflamasyonu baskılayarak sinir üzerindeki basıyı azaltır. Böylece ağrı ve uyuşma gibi semptomlar kısa sürede hafifleyebilir.
• Nöroproloterapi (Nöropatik Proloterapi) Enjeksiyonları: Düşük doz dekstroz gibi proliferan ajanlar kullanılarak yapılan bu enjeksiyon yöntemi, sinir çevresindeki bağ dokusunun onarımını destekler. Özellikle tekrarlayan Morton nöroması ataklarında sinir fonksiyonlarının düzelmesine katkı sağlar. Nöral rejenerasyon sürecini tetikleyerek kalıcı iyileşmeye yardımcı olabilir.
• Nöralterapi: Alman kökenli bir tedavi yöntemi olan nöralterapi, lokal anestetik (çoğunlukla prokain) ile otonom sinir sistemi düzenlenmesini hedefler. Sinirin etkilendiği segmental alanlara veya baş-boyun bölgesine yapılan enjeksiyonlar, sinir iletiminin düzenlenmesine ve vücudun kendi onarım mekanizmalarının devreye girmesine katkı sağlar. Morton nöromasında sıkışma sonucu gelişen fonksiyonel blokajların çözümünde destekleyici bir yöntemdir.

Uyuşma Şikayetlerinin Hafife Alınmaması Gerektiği

Morton nöromasında atak dönemlerinde gelişen uyuşma hissi bazen geçici olarak değerlendirilip göz ardı edilebiliyor. Oysa bu durum, sinirin giderek artan bir baskıya maruz kaldığının habercisidir. Uzun vadede tedavi edilmezse kalıcı sinir hasarına ve duyusal kayıplara yol açabilir.

Bu nedenle hastalarıma her zaman şunu hatırlatırım: Ayakta bir uyuşma varsa, hele ki bu hissin sıklığı ve süresi artıyorsa, mutlaka bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanına başvurulmalıdır. Erken müdahale, ilerleyici nöropatik tabloların önlenmesinde en etkili yöntemdir.

Sonuç olarak, Morton nöroması ataklarında ortaya çıkan uyuşma, sinir üzerindeki mekanik baskının ve inflamasyonun bir sonucudur. Uygun bir fizik tedavi yaklaşımı ile hem bu atakların sıklığını azaltmak hem de uyuşma gibi duyusal kayıpları önlemek mümkündür. Bu tür nöropatik durumlarda erken tanı ve kişiye özel tedavi protokolü, yaşam kalitesini belirleyici en önemli faktördür.

Sağlıklı adımlar atmanız dileğiyle,

Dr. Öğr. Üyesi Elif Berber

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı