Karpal Tünel Sendromunda Egzersizler: Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Olarak Yaklaşımım

Karpal tünel sendromu (KTS), el bileğinin iç kısmında bulunan karpal tünelin daralması sonucunda median sinirin sıkışmasıyla oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum genellikle el ve bilekte uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük ve ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir. Mesleğim gereği, karpal tünel sendromuna sahip birçok hastayla karşılaşıyorum ve çoğunlukla fiziksel tıp ve rehabilitasyon programları ile başarılı sonuçlar elde ediyoruz. Cerrahi müdahale düşünülmeden önce egzersiz tedavisi, durumu iyileştirmek ve semptomları hafifletmek adına ilk adımlardan biridir. Bu yazıda, karpal tünel sendromunda uyguladığım egzersizler ve tedavi yaklaşımımı detaylandırmak istiyorum.

Karpal Tünel Sendromunun Mekanizması

Karpal tünel, el bileğinde sekiz küçük kemiğin ve median sinirin geçtiği dar bir geçittir. Bu tünelde, çeşitli nedenlerle sıkışma veya basınç artışı meydana geldiğinde median sinir etkilenir. Özellikle ofis çalışanları, bilgisayar kullanımı yoğun olan bireyler, el işi yapanlar, düzenli olarak ağır ekipman kaldıranlar ve enstrüman çalanlar bu risk grubunda yer alır. Sık tekrarlayan el hareketleri, sinirin çevresinde iltihaplanmaya, şişmeye ve dolayısıyla sinirin sıkışmasına neden olabilir.

Fizik tedavi ile bu durumu çözmek amacıyla el bileği ve el kaslarını güçlendiren, esnekliği artıran, sinirin üzerindeki baskıyı azaltan ve sinirin hareketini iyileştiren egzersizler uygulamaktayım. Karpal tünel sendromuna yönelik egzersizler, genellikle kişisel ihtiyaçlara göre özelleştirilir ve semptomların ciddiyetine bağlı olarak program düzenlenir.

Egzersiz Programıma Başlarken: Değerlendirme ve Planlama

Egzersizlere başlamadan önce, hastanın şikayetlerini dinleyerek klinik değerlendirmemi yaparım. Fiziksel muayene sırasında median sinir üzerindeki baskıyı ve el bileği hareket açıklığını gözden geçiririm. Eğer sinir üzerindeki baskı ileri seviyedeyse, bazı egzersizlerden önce bilek desteği kullanmayı öneririm. Bu şekilde, bilek stabil hale getirildikten sonra sinir çevresindeki dokuların iyileşmesine odaklanabiliriz.

Planladığım egzersizler genellikle şu hedefler üzerine yoğunlaşır:

• Median sinir üzerindeki baskıyı azaltmak,
• Bilek ve el kaslarını güçlendirmek,
• Sinir kayma hareketlerini artırarak sinirin rahatlamasını sağlamak,
• Esnekliği artırarak hareket kabiliyetini geri kazandırmak.

Karpal Tünel Sendromuna Yönelik Egzersizler

1. Sinir Kaydırma Egzersizleri (Median Sinir Gliding)

Bu egzersizler, median sinirin serbest hareketini sağlamak ve sıkışma durumlarını hafifletmek için kullanılır. Sinir kaydırma egzersizleri, median sinirin çevresindeki kas, tendon ve bağ dokusunun rahatlamasına yardımcı olur. Bu egzersizi hastalarıma şu şekilde uygulamalarını öneririm:

• Elinizi düz bir şekilde tutarak kolunuzu önünüze doğru uzatın.
• El bileğinizi geriye doğru bükün ve parmaklarınızı açarak gerin.
• Ardından elinizi yumruk yapın ve parmaklarınızı açarak tekrar esnetin.
• Her iki hareketi de yavaş ve kontrollü bir şekilde tekrarlayın.

Bu egzersizi günde birkaç kez, her seferinde 5-10 tekrar yapmaları semptomların azalmasına yardımcı olacaktır.

2. Medyan Sinirin Duvarda Germe Egzersizleri (Her Üç Yöne Germe)

Medyan siniri esnetmek, karpal tünel sendromunda sinir üzerindeki baskıyı hafifletmenin en etkili yollarından biridir. Bu germe egzersizini, duvar yardımıyla her üç yönde (ön, yan, arka) gerçekleştiriyoruz:

• Duvarın önüne geçin ve avucunuzu düz bir şekilde duvara dayayın.
• Dirseğinizi düz tutarak vücudunuzla yavaşça duvardan uzaklaşın. Böylece bilekten başlayarak ön kola kadar uzanan bir gerilme hissi olacaktır.
• Aynı şekilde, elinizi yan ve arka pozisyona getirerek vücudu geriye doğru çekin ve bu pozisyonları 15-30 saniye boyunca tutun.

Bu egzersizi her yönde 3 tekrar şeklinde uygulamak, median sinirin serbest hareketini sağlar ve sıkışmayı hafifletir.

3. Bilek Esnetme Egzersizleri

Bilek kaslarının esnekliğini artırmak ve karpal tünel bölgesindeki baskıyı hafifletmek için önerdiğim bu egzersizler, günlük hayatta rahatlamayı sağlar.

• Kolunuzu düz tutun ve bileğinizi yavaşça aşağı doğru bükün.
• Diğer elinizle hafif bir baskı uygulayarak bileği esnetin, 15-30 saniye boyunca bu pozisyonda kalın.
• Ardından aynı hareketi bileğinizi yukarı doğru esneterek tekrar edin.

Bu hareketi her iki bilekte de uygulamak, kas dengesizliklerini önlemeye yardımcı olur. Günde birkaç set yapılmasını öneririm.

4. Parmak Germe Egzersizleri

Parmakların esnekliğini ve kuvvetini artırmak da karpal tünel sendromu tedavisinde önemli bir yer tutar.

• Parmaklarınızı düz bir şekilde tutarak genişletin.
• Ardından yavaşça yumruk yapın ve tekrar açın.
• Bu egzersizi 10-15 tekrar olacak şekilde uygulayın.

Ayrıca, bir lastik bant yardımıyla parmaklarınızı genişletip kapatmak, daha fazla direnç ekleyerek kasları güçlendirir.

5. El Bileği Güçlendirme Egzersizleri

Kas gücü, karpal tünel sendromu tedavisinde büyük önem taşır. Bilek kaslarını güçlendirmek için aşağıdaki egzersizi uygulayabiliriz:

• Hafif bir ağırlık (1-2 kg) alın ve kolunuzu masanın kenarına yerleştirerek el bileğinizi masa dışına çıkarın.
• El bileğinizi yavaşça yukarı ve aşağı hareket ettirin.
• Bu hareketi her iki bilek için de 10 tekrar şeklinde uygulayın.

Zamanla ağırlığı artırarak kaslarınızı daha da güçlendirebilirsiniz.

6. El Sıkma Egzersizleri

Bu egzersiz, el kaslarını güçlendirmeye yardımcı olur. Bir stres topu veya bir havlu parçası kullanarak uygulanan bu egzersiz, karpal tünel sendromuna sahip kişiler için faydalıdır.

• Stres topunu ya da havluyu elinizde sıkarak 5 saniye boyunca bu pozisyonda kalın, ardından gevşetin.
• Her elde 10 tekrar olacak şekilde uygulayın.

Osteopatik Müdahale: Karpal Tünel Sendromunda Alternatif Yaklaşımlar

Fiziksel tıp ve rehabilitasyona ek olarak, karpal tünel sendromu tedavisinde osteopatik müdahaleler de oldukça etkili olabilir. Osteopati, vücudun mekanik işleyişine odaklanan, yumuşak dokulara, eklemlere ve kas-iskelet sistemine uygulanan manüel tedavi yöntemlerini içerir.

Karpal tünel sendromu tedavisinde osteopatik yaklaşımla şu müdahaleler yapılabilir:

• El, bilek ve dirsek çevresindeki bağ dokusu ve kasların manuel tekniklerle rahatlatılması,
• Median sinirin geçtiği tüneldeki yapıların mobilizasyonu ile sinir üzerindeki baskının azaltılması,
• Boyun ve omuz bölgesine yönelik manipülasyon ve mobilizasyon teknikleriyle sinirin köken aldığı yerlerde rahatlama sağlanması.

Osteopatik müdahale, özellikle sinir üzerindeki mekanik baskıyı hafifletmek için uygulanan önemli bir yöntemdir. Hastalarımda bu tür manüel tedavi yaklaşımlarını fizik tedavi egzersizleriyle birleştirerek sinir basısını etkili bir şekilde azaltabiliyorum.

Sonuç ve İlerleme Takibi

Karpal tünel sendromu tedavisinde düzenli egzersiz yapmak, sinir sıkışmasını azaltmanın ve semptomları hafifletmenin en etkili yollarından biridir. Tedavi sürecinde hastalarıma, egzersizlerin yanında günlük yaşam aktivitelerini düzenlemelerini ve ergonomik çalışma alanları oluşturmalarını tavsiye ederim.

Dr. Öğr. Üyesi Elif Berber

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon