Gluten İntoleransı Nedir?
- Gluten İntoleransı Nedir?
- Gluten Nedir?
- Gluten Hangi Gıdalarda Bulunur?
- Glutenin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?
- Buğday Alerjisi
- Gluten Hassasiyeti
- Çölyak Hastalığı
Son yıllarda beslenme üzerine yapılan çalışmaların hız kazanmasıyla birlikte, insan bünyesini sağlıklı hale getirebilecek pek çok pozitif ürünün geliştirilmesi tamamlanmıştır. Bu ürünler özellikle günlük gıda alımının çeşitlendirilmesinde önemli derecede katkıda bulunmuştur. Çünkü her insan bünyesi vücuda alınan gıdalara aynı göstermediğinden insan sağlığı için gıda çeşitlendirmesi oldukça önemlidir.
Günümüzde çok çeşitli bağışıklık hassasiyeti ve alerjen rahatsızlıklar olduğundan beslenme üzerinde çalışmalar da oldukça ilgi görmektedir. Bu çalışmalar arasında bulunun gluten hassasiyeti son dönemde oldukça popüler hale gelmiştir. Pek çok insan glutene duyarlı olduğunu keşfetmesiyle birlikte vücudun bu duyarlılığına karşı yeni bir beslenme modeli arayışına girmiştir.
Gluten Nedir?
Bitkisel bir protein olan ve hamura esneklik verilmesini sağlayan gluten, günlük gıda alımlarında pek çok gıda içerisinde karşılaşılmaktadır. Son dönemde yapılan çalışmalarla insan bünyesinde pek çok olumsuz etkiye neden olduğu tespit edilen gluten, özellikle bağırsak problemlerine neden olmaktadır. Bunun dışında kişiden kişiye farklı olmakla beraber yoğunlukla; yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, cilt kuruluğu, mide ve bağırsak problemlerine neden olmaktadır.
Gluten Hangi Gıdalarda Bulunur?
Gluten bitkisel bir protein olduğundan; buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların içerisinde bulunmaktadır. Bu tahıllarda pek çok gıda üretiminde rol oynadığından gluten, günlük tüketilen gıdaların büyük bir kısmında yer almaktadır. Bunlardan başlıca olanları ise şu şekildedir:
- Ekmek çeşitleri
- Makarna
- Bulgur
- Baharat Karışımları
- Soslar
- Unlu mamüller
Yukarıda sıralanan gıdaların haricinde ise gluten kozmetik ürünler içerisinde de kullanılabilmektedir. Sıralanan bu gıdalar ve ürünler insan yaşamında yoğun olarak kullanıldığından gluten, insan vücuduna bariz veya gizli olarak pek çok yan etkiye sebep olmaktadır. Yapılan çalışmalarla gluten duyarlılığına sahip olan kişilerin yaşam kalitesini artıracak beslenme tipleri geliştirilmeye devam edilmektedir. Bununla birlikte artık gıda alışverişi yapılan pek çok markette de glutensiz gıdalar reyonu hizmet vermeye başlamıştır.
Glutenin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?
Gün içerisinde tüketilen gıdaların pek çoğunda yer alan gluten maddesi, girdiği her vücutta aynı tepkiyi göstermemektedir. Bazı kişilerde alerjen etkiye neden olduğundan kişilerin günlük yaşam kalitelerinin bozulmasına yol açmaktadır. Gluten maddesinden kaynaklı olarak ortaya çıkan ise pek çok hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıklar arasında en sık karşılaşılan hastalık çeşitleri; buğday alerjisi, gluten hassasiyeti ve çölyak hastalığıdır. Her bir hastalığın yan etkileri ve insan vücuduna olan etki dereceleri farklı olduğundan kişi herhangi bir belirti gördüğü takdirde ilk olarak bir hekime görünmelidir. Aksi takdirde belirtilere en doğru çözümler üretilmediğinden kişinin problemleri düzelmemekle birlikte daha pek çok problemlerin ortaya çıkmasına da neden olunabilir.
Buğday Alerjisi
En sık karşılaşılan alerjen tepkimelerinden biri olan buğday alerjisi, vücuda alınan gıdaların içerisinde bulunan buğday proteinine karşı vücudun verdiği tepkiyle ortaya çıkar. Buğday proteini günümüzde pek çok gıdanın üretilmesi için kullanıldığından, buğday alerjisi olan bireylerin beslenme tipi oldukça önemlidir. Hekim kontrolü ve ardından uzman bir diyetisyenin verdiği beslenme yöntemiyle uygun gıdalar tercih edilerek alerji etkileri en aza indirilebilir. Buğday alerjisi olan bir kişinin vücudu buğday proteini ile karşılaştığı takdirde vücutta önemli belirtiler ortaya çıkar. Bunlar:
- Huzursuzluk
- Boğazda Tahriş
- Kaşıntı
- Ciltte solukluk
- Nefes darlığı
Kişi, bu gibi belirtilerle düzenli olarak karşılaştığı takdirde uygun beslenme tipine geçebilmesi için hekim muayenesine başvurmalıdır.
Gluten Hassasiyeti
Gluten maddesinin vücuda alınmasıyla ortaya çıkan bu hastalık, glutenli gıdaların tüketiminin ardından kısa bir sürede ortaya çıkar. Çölyak hastalığına benzer ancak gluten hassasiyeti ince bağırsakta herhangi tahribata neden olmaz. Gluten hassasiyetine sahip olan kişilerde ise glutenli gıdaları tüketilmesiyle birlikte belli fiziksel belirtilerle karşı karşıya kalır. Bunlar:
- Hazımsızlık
- Vücutta şişkinlik
- Yorgunluk hali
- Karın ağrısı
- Kaşıntı
Bu belirtiler glutenin neden olduğu diğer hastalık çeşitlerinde de ortak olabileceğinden bu belirtilerin herhangi birine sahip olan kişi hastalığın tespiti için hekim muayenesine başvurmalıdır. Gluten hassasiyetinin çözümü için ise glutensiz gıdalar tercih edildiği takdirde belitileri en aza indirmek mümkündür. Glutensiz gıdaları satın alırken de özellikle paketli gıdaların üzerinde yer alan “Glutensiz” ibaresine dikkat edilmelidir.
Çölyak Hastalığı
Glutenin neden olduğu hastalıklar arasında en şiddetli belirtilere neden olan çölyak hastalığı, nüfusun %1 ‘i kadar kişide bulunmaktadır. Nadir görülen bu hastalık, ince bağırsakta tahribat oluşumuna neden olur. Oluşan bu tahribat ise ince bağırsaktaki emilim dengesinin de bozulmasına neden olur. Glutenli gıdaların gün içerisinde tüketilmeye devam edilmesiyle meydana gelen bu hastalık sindirim sistemini önemli ölçüde bozduğundan kişinin günlük yaşam kalitesi zarar görür. Bu hastalık ile beraber ortaya çıkan bazı belirtiler ise şu şekildedir:
- İştahsızlık
- Karında şişlik
- Kas zayıflığı
- Kızarıklık
- Kaşıntı
- Kansızlık
- Yorgunluk
Çölyak hastalığı ince bağırsakta tahribata neden olarak sindirim sistemine zarar verdiğinden bu belirtileri yaşayan kişilerin öncelikli olarak bir hekim muayenesinden geçmeleri tavsiye edilir.. Aksi takdirde hastalık teşhis edilmediğinde ve glutenli gıdalar tüketilmeye devam edildikçe çok daha büyük problemler ortaya çıkabilir.
