Kanserden Değil, Geç Kalmaktan Korkmalısınız
- Kanserden Değil, Geç Kalmaktan Korkmalısınız
- Kanser İlk Nerede Görüldü?
- Kanser Nedir?
- Kanser Oluşma Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
- En Yaygın Görülen Kanser Türleri Hangileridir?
- Kanser Hangi Belirtiler İle Ortaya Çıkıyor?
- Kansere Neden Olan Risk Faktörleri Nelerdir?
- Kansere Tamamen Genetik Bir Hastalık Demek Mümkün Müdür?
- Kanseri Teşhis Etmek İçin Hangi Yollar İzlenmektedir?
- Kanser Taramasının Önemi Nedir Ve Nasıl Yapılır?
Kanser İlk Nerede Görüldü?
Antik Roma'nın en çok bilinen ve tanınan hekimlerinden Galen, (M.S. 130-206) tümörleri tanımlamak için Yunancada ‘şişlik’ anlamına gelen ’oncos’u kullanmıştır.
Kanserin bilinen en eski tanımlanması, kanser kelimesi kullanılmadan Mısır'da, yaklaşık M.Ö. 3000'de yapılmıştır. Travma cerrahisi ile ilgili bir kitap olarak adlandırılan Edwin Smith Papirüsü'nde 'ateş matkabı' adı verilen bir alet yardımı ile tümörlerin ve göğüs yaralarının yakılarak tedavi edildiğine dair sekiz ada vaka olduğu belirtilmektedir.
Kanser Nedir?
Kanser, vücuttaki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla meydana gelir. Aslında DNA'mızda günde yaklaşık 10 bin hücre mutasyona uğramasına rağmen bağışıklık sistemimiz her milisaniye vücudumuzu tarar ve kanserli hücreleri tespit ederek yok eder.
Bağışıklık sistemimiz, bu tür bozuklukları tanıma ve etkisiz hale getirme görevinde önemli bir rol oynar. Ancak buna rağmen kanserin gelişebilmesinin ana nedenleri arasında savunma mekanizmalarının işlevsiz hale gelmesi ve bağışıklık sistemindeki yetersizlik yer alır
Kanser Oluşma Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
- Dış Etkenler (% 85): Sigara kullanımı, alkol tüketimi, radyasyona ve kimyasal maddelere maruz kalma, bazı enfeksiyon türleri, sağlıksız ve aşırı beslenme, hava kirliliği, hareketsiz yaşam tarzı ve aşırı kilolu olma.
- İç Etkenler (% 15): Kalıtsal faktörler, genetik değişiklikler, bağışıklık sistemi yetersizlikleri, hormonal ve metabolik bozukluklar.
En Yaygın Görülen Kanser Türleri Hangileridir?
Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre, en yaygın görülen kanser türleri şunlardır:
- Cilt kanseri,
- Meme kanseri,
- Akciğer kanseri,
- Prostat kanseri,
- Mide kanseri,
- Kolon (alın bağırsak) kanseri,
- Rahim ağzı (serviks) kanseri,
- Lenf bezleri tümörleri.
Kanser türleri, kadınlar ve erkekler arasında farklılık gösterebilir.
Kanser türleri coğrafi bölgelere ve ırka göre farklılık gösterir. Deri kanseri, erkekler ve kadınlarda en sık görülen kanser çeşididir. Türkiye'de erkeklerde en yaygın olan kanser türleri sırasıyla akciğer, prostat, kalın bağırsak, rektum, mide ve pankreas; kadınlarda ise sırasıyla meme, akciğer, kalın barsak, rektum, rahim ağzı, yumurtalık, mide ve pankreas kanserleri olarak belirlenmiştir.
Kanser Hangi Belirtiler İle Ortaya Çıkıyor?
Kanser, her vücutta kendini farklı belirtilerle gösterebilir. Kanseri işaret eden başlıca belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Yüksek ateş
- Şiddetli ağrılar
- Halsizlik
- İdrarda veya dışkıda kan
- Vücudun çeşitli bölgelerinde hissedilen sert ve hareketsiz kitleler
- Geçmeyen öksürük
- Zamanlaması belirsiz vajinal kanamalar
- Ben ve siğillerdeki değişiklikler
Bu belirtiler kanser durumunda olabilecekleri işaret edebilir, ancak kesin teşhis için bir sağlık uzmanından destek almak önemlidir.
Kansere Neden Olan Risk Faktörleri Nelerdir?
Kansere, hücrelerdeki DNA hasarı neden olmaktadır. Bu hasara neden olan başlıca sebepler şunlardır:
- Sigara içmek
- Aşırı alkol tüketmek
- Güneşe fazla maruz kalmak
- Aşırı kilolu olmak
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Korunmasız cinsel ilişki
- Ailede kanser öyküsü bulunması
- Kimyasallara ve radyasyona maruz kalmak
- Sağlıksız beslenme alışkanlıkları
- Bazı virüsler
- Hava kirliliği
Bu nedenler kansere yatkınlığı artırabilir, bu nedenle sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve risk faktörlerinden kaçınmak önemlidir.
Kansere Tamamen Genetik Bir Hastalık Demek Mümkün Müdür?
Yapılan araştırmalara göre kanser vakalarının yalnızca %5 ila %10'u genetik kökenlidir. Kansere yol açan en önemli etkenlerin hayat koşulları olduğu unutulmamalıdır. Aile geçmişinde kanser vakasının olmaması, olası riski düşürebilir; ancak bu durum kesinlikle riskin sıfır olduğu anlamına gelmez. Bu nedenle sağlığımızı yarına ertelememeli ve her zaman sağlığımıza özen göstermeliyiz.
Kanseri Teşhis Etmek İçin Hangi Yollar İzlenmektedir?
Kanserin teşhis edilmesi için aşağıdaki ayırıcı testlerden yararlanılır:
- Kan tahlili
- İdrar tahlili
- Röntgen
- Ultrason
- Bilgisayarlı Tomografi (CT)
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET)
Ayrıca, kandan birtakım tümör belirteçlerine bakılabilir. Bu belirteçlerin kandaki düzeyleri oldukça önemlidir. Sonraki aşamada ise biyopsi ve patolojik inceleme gerçekleştirilir.
Kanser Taramasının Önemi Nedir Ve Nasıl Yapılır?
Risk taşıyan fakat kanser belirtisi göstermeyen kişiler için kanser taraması önerilmektedir. Ailede meme kanseri öyküsü olanların mamografi ve ultrason çektirmesi son derece önemlidir. Prostat kanseri riski taşıyan kişilerin kandan PSA seviyesini kontrol ettirmesi önerilir. Kadınlarda, her yıl jinekolojik muayene ve smear testi yaptırmak kanserin erken teşhisinde büyük avantaj sağlayabilir.
Kanserden değil, geç kalmaktan korkmalısınız…
Kanser sizi bulmadan, siz onu bulmalısınız...
