Kolon Kanseri - 2: Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

Kolon kanseri, kalın bağırsak veya rektumda meydana gelen kanser türüdür. Genel cerrahi uzmanları, kolon kanseri teşhisi, tedavisi ve takibi konusunda kapsamlı bir uzmanlık sunarlar. Kolon kanseri hakkında geniş bir bakış sunacağımız üç bölümlük makalenin bu ikinci bölümünde, hastalığın teşhis ve tanı yöntemleri ile hasta takibi konularını ele alacağım.

Kolon Kanserinin Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Kolon kanseri teşhisi için bir dizi tıbbi test ve görüntüleme yöntemi kullanılır. Bu yöntemler, potansiyel tümörleri tespit etmek ve kanserin evresini belirlemek amacıyla kullanılır. İşte kolon kanserinin teşhisinde yaygın olarak kullanılan bazı yöntemler:

• Fizik Muayene ve Hastalık Öyküsü: Sağlık profesyoneli hastanın tıbbi geçmişini alır ve fizik muayene yapar. Bu aşamada, belirtiler ve risk faktörleri değerlendirilir.
• Kolonoskopi: Bu yöntemde, esnek bir tüp (kolonoskop) kullanılarak bağırsak iç yüzeyi detaylı bir şekilde incelenir. Gerekirse, polipler alınabilir veya biyopsi yapılabilir.
• Sigmoidoskopi: Kolonun alt kısmını incelemek için kullanılan bir başka esnek tüp olan sigmoidoskop ile yapılan bir tetkiktir. Kolonoskopiye göre daha kısa bir alanı kapsar.
• Gaita Testleri: Gaitada gizli kan testi veya DNA tabanlı gaita testi, dışkıda gizli kanı tespit ederek kolon kanseri belirtilerini değerlendirir.
• Çift Kontrastlı Barit Enderoskopi (Baritlı Kolon Grafisi): Kontrast madde içeren bir sıvı ve hava kullanılarak çekilen röntgen görüntüleri, bağırsak iç yüzeyini daha iyi gösterir.
• Kolon Tomografisi (CT): Bilgisayarlı tomografi, bağırsakları detaylı bir şekilde görüntülemek için kullanılır. İlerlemiş CT taramaları, lenf düğümleri ve çevre dokuların durumunu değerlendirebilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): MRI, özellikle pelvik bölgenin daha ayrıntılı bir görüntüsünü sağlamak için kullanılır.
• Pet Taraması (PET): PET taraması, vücuttaki metabolik aktiviteyi ölçer ve kanser hücrelerini tespit edebilir. Genellikle diğer görüntüleme yöntemleriyle birlikte kullanılır.
• Kan Testleri: Bazı kan testleri, kolon kanseri belirtileri veya bağışıklık sistemi yanıtları hakkında bilgi sağlayabilir. Örneğin, carcinoembryonic antigen (CEA) seviyeleri takip edilebilir.

Teşhis süreci genellikle bir veya birkaç testin kombinasyonunu içerir. Teşhis konulduktan sonra, hastalığın evresini belirleme amacıyla ek testler yapılabilir. Erken teşhis, kolon kanserinin tedavi edilebilirliğini artırabilir, bu nedenle düzenli sağlık kontrolleri ve belirli yaş grupları için önerilen tarama testleri önemlidir. Teşhis ve tedavi süreci, bir multidisipliner sağlık ekibi tarafından yönetilir ve bireysel duruma göre özelleştirilir.

Kolon Kanserinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kolon kanseri tedavisi, hastalığın evresine, türüne ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Genellikle, bir multidisipliner sağlık ekibi, cerrahlar, medikal onkologlar, radyasyon onkologları ve diğer uzmanlardan oluşur. Kolon kanseri tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

• Cerrahi Müdahale: Kolon kanserinin tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri cerrahidir. Ameliyat, tümörü, etkilenen bağırsak bölgesini ve lenf düğümlerini çıkarmayı içerebilir. Cerrahi müdahale, hastalığın evresine ve yerine bağlı olarak değişebilir.
• Kemoterapi: İlaçlar kullanılarak yapılan kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmeyi veya büyümesini kontrol altında tutmayı amaçlar. Cerrahi öncesi, sonrası veya radyoterapi ile birlikte kullanılabilir.
• Radyoterapi: Yüksek enerjili ışınlar kullanarak kanser hücrelerini öldürmeyi hedefleyen radyoterapi, özellikle cerrahi öncesi veya sonrasında uygulanabilir.
• Hedefe Yönelik Tedavi: Bazı durumlarda, özellikle ileri evre kolon kanserinde, hedefe yönelik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, belirli hedeflere odaklanarak kanser hücrelerini etkiler.
• İmmünoterapi: İmmünoterapi, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerine karşı savaşmasına yardımcı olan bir tedavi yöntemidir. Kolon kanseri tedavisinde araştırılan bir alan olmuştur.
• Kemoradyoterapi (Neoadjuvan ve Adjuvan Tedavi): Bazı durumlarda, cerrahi öncesi (neoadjuvan) veya cerrahi sonrası (adjuvan) kemoterapi ve/veya radyoterapi uygulanabilir. Bu, tümörü küçültmeyi veya cerrahi sonrası nüks riskini azaltmayı amaçlar.
• Palyatif Bakım: İleri evre kolon kanseri olan bazı hastalar için palyatif bakım uygulanabilir. Bu, semptomları kontrol altına almayı ve yaşam kalitesini artırmayı hedefler.
• Kolonoskopi ile Ablasyon veya Endoskopik Mukozal Rezeksiyon (EMR): Erken evre kolon kanserinde, tümörlerin çıkarılması için endoskopik yöntemler kullanılabilir.

Tedavi planı, hastanın genel sağlık durumu, kanserin evresi ve türü, tümörün yerleşimi ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir. Tedavi genellikle bir kombinasyonu içerir ve bireyselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir. 

Kolon Kanserinin Hasta Takibi Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri tanısı konulduktan ve tedavi uygulandıktan sonra, hasta takibi önemli bir aşamadır. Hasta takibi, hastanın sağlık durumunu değerlendirmek, olası nüksleri izlemek ve tedavi sonuçlarını değerlendirmek amacıyla düzenli kontrolleri içerir. Hasta takibi genellikle bir multidisipliner sağlık ekibi tarafından yönetilir ve bireysel duruma özgü olarak uyarlanır. İşte kolon kanseri hastalarının takibi için kullanılan bazı yöntemler:

• Kolonoskopi: Cerrahi sonrası ve belirli aralıklarla, kolonoskopi yapılabilir. Bu, olası tümör nükslerini veya yeni polipleri tespit etmek için kullanılır.
• Gaita Testleri: Düzenli aralıklarla gaitada gizli kan testi veya DNA tabanlı gaita testleri yapılabilir. Bu testler, dışkıda kanın görünür veya gizli olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.
• Görüntüleme Yöntemleri: CT taramaları, MRI ve PET taramaları gibi görüntüleme yöntemleri, hastalığın yayılma durumunu ve olası metastazları değerlendirmek için kullanılabilir.
• Kan Testleri: Carcinoembryonic Antigen (CEA) seviyeleri, kolon kanseri hastalarının takibinde kullanılabilir. Bu proteinin seviyeleri, tedavi sonrası nüks riskini değerlendirmek için bir gösterge olabilir.
• Klinik Muayene: Sağlık profesyoneli tarafından yapılan düzenli klinik muayeneler, vücuttaki genel durumu değerlendirmek için önemlidir. Lenf düğümleri, karın bölgesi ve diğer önemli bölgeler incelenir.
• Rektal Muayene: Rektal muayene, rektumun fiziksel durumunu değerlendirmek için kullanılır. Bu, özellikle rektum kanseri durumlarında önemlidir.
• Kemoradyoterapi veya Kemoterapi Devamlılığı: Bazı durumlarda, cerrahi sonrası kemoradyoterapi veya kemoterapi uygulanabilir. Bu, nüks riskini azaltmaya veya tedavi sonrası sağkalım avantajı sağlamaya yöneliktir.
• Psikososyal Destek: Hasta takibi sadece fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda hastanın duygusal ve psikososyal ihtiyaçlarını da içermelidir. Bu, hasta ve ailesinin hastalıkla baş etme sürecinde destek almasını içerir.

Hasta takibi süreci, hastanın tedavi yanıtını değerlendirmek, nüksleri erken teşhis etmek ve sağlık durumunu optimize etmek amacıyla düzenli aralıklarla yapılır. Takip planı, hastanın genel sağlık durumu, tedavi geçmişi ve kanserin özellikleri göz önüne alınarak belirlenir. Hastalar, takip sürecinde düzenli olarak sağlık profesyonelleri ile iletişim halinde olmalı ve belirlenen takip planına uymalıdır.

Kolon Kanseri hakkındaki yazı dizimin üçüncü ve son bölümünde buluşmak üzere, sağlıkla kalın.

Op. Dr. Kadir DİCLE

Genel Cerrahi Uzmanı