Kolon Kanseri: Onkoloji Cerrahisi Uzmanının Bakış Açısı

Kolon Kanseri Nedir?

Kolon kanseri, kalın bağırsak veya rektumda (anüsle kalın bağırsak arasındaki bölge) başlayan bir tür kanserdir. Onkoloji cerrahisi uzmanları, kolon kanserinin genellikle polipler adı verilen küçük, başlangıçta zararsız tümörlerden kaynaklandığını belirtmektedir. Bu polipler zamanla kanseröz hücrelere dönüşebilir ve tedavi edilmezse ilerleyen evrelerde ciddi sağlık sorunlarına neden olur.

Kolon Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

• Kolon kanseri, erken evrelerinde genellikle belirti vermez. Ancak, hastalık ilerledikçe veya belirli koşullar oluştuğunda belirtiler ortaya çıkar. Kolon kanserinin başlıca belirtileri şunlardır:
  Bağırsak Alışkanlıklarında Değişiklikler: Kalın bağırsakta oluşan tümörler bağırsak hareketlerini etkiler. Uzun süreli ishal, kabızlık veya dışkılama alışkanlıklarında belirgin bir değişiklik fark edilir.
  Kanlı Dışkılama veya Rektal Kanama: Kolon kanseri, rektum veya kalın bağırsak iç yüzeyindeki kan damarlarına zarar verir, bu da dışkılama sırasında kan görülmesine neden olur. Dışkılama sonrasında tuvalet kağıdında kan izleri veya dışkıda kan görülmesi durumu ciddiye alınmalıdır.
  Karın Ağrısı veya Kramplar: Kolon kanseri, bağırsak içinde büyüyen tümörler nedeniyle karın bölgesinde ağrı veya kramplara yol açar.
  Zayıflık ve Yorgunluk: Kanser, vücudun enerji kaynaklarını tüketir ve hastada halsizlik, yorgunluk hissiyatına neden olur.
  Ağırlık Kaybı: İştah kaybı ve kilo kaybı, kolon kanseri gibi kanserlerin belirtileri arasında yer alabilir. Tümörün büyümesi ve vücutta enerji harcaması sonucunda kilo kaybı ortaya çıkar.
  Gaz ve Şişkinlik: Kalın bağırsakta tümörler, gaz birikimine ve şişkinliğe neden olur.
  Üzengi Hissi: Kalın bağırsakta tıkanıklık oluşturan tümörler, dışkının geçişini zorlaştırabilir ve hastada üzengi hissiyatına neden olur.
  Anemi: Kolon kanseri, dışkılama sırasında kan kaybına yol aça ve bu da kansızlık (anemi) gibi durumlara neden olur. Anemi belirtileri arasında solgunluk, halsizlik ve nefes darlığı yer alır.
  Bu belirtiler genelde ilerlemiş evrelerde ortaya çıkar, bu nedenle risk faktörleri taşıyan bireylerin düzenli tıbbi kontroller ve tarama testleri yaptırmalarını öneriyoruz.

Kolon Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?

• Kolon kanserinin bir dizi risk faktörü vardır. Ancak, bu risk faktörlerine sahip olmak, mutlaka kişinin kolon kanseri geliştireceği anlamına gelmez, b u faktörler sadece bireyin kolon kanseri riskini artırabilir. İşte kolon kanserinin risk faktörleri:
  Yaş: Genellikle, kolon kanseri yaşla birlikte artar. 50 yaşın üzerindeki bireylerde daha sık görülür.
  Aile Öyküsü: Ailede kolon veya rektum kanseri öyküsü olan bireyler, bu kansere yakalanma riski altında olabilir. Özellikle birinci derece akrabalarda (ebeveynler, kardeşler, çocuklar) kolon kanseri varsa risk daha yüksektir.
  Kişisel Öykü: Daha önce kolon kanseri veya bağırsak polipleri geçirmiş olan bireyler, bu hastalığa ikinci kez yakalanma riski taşırlar.
  İltihaplı Bağırsak Hastalıkları: Kronik iltihaplı bağırsak hastalıkları, özellikle uzun süreli ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi durumlar, kolon kanseri riskini artırmaktadır.
  Genetik Sendromlar: Kalıtsal olarak geçen genetik sendromlar, kolon kanseri riskini artırabilir. Örneğin, Lynch sendromu ve FAP (Familial Adenomatous Polyposis) gibi sendromlar genetik mutasyonlarla ilişkilidir.
  Polip Geçmişi: Özellikle adenomatöz polipler, kolon kanseri riskini artırabilir. Bu tür polipler genellikle kansere dönüşebilir.
  Diğer Kanserler: Önceki karaciğer, rahim veya yumurtalık kanseri gibi diğer kanser türlerine yakalanmış bireylerde kolon kanseri riski artabilir.
  Diyet: Yüksek yağlı ve düşük lifli diyetler, kolon kanseri riskini artırabilir. Ayrıca, aşırı kırmızı et ve işlenmiş et tüketimiyle de ilişkilidir.
  Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, kolon kanseri riskini artırabilir.
  Şişmanlık: Aşırı kilolu veya obez olmak, kolon kanseri riskini artırabilir.
  Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak, kolon kanseri riskini artırabilir.
  Bu risk faktörleri, kişinin genel sağlık durumu, genetik özellikleri ve yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir. Risk faktörlerine sahip olan bireyler, düzenli tıbbi kontroller ve önerilen tarama testleri ile kolon kanseri erken teşhis ve tedavi şansını artırır.

Kolon Kanserinin Teşhisi Nasıl Konur?

• Kolon kanserinin doğru bir şekilde teşhisi için çeşitli tıbbi testler ve yöntemler kullanılmaktadır. Teşhis süreci genellikle bir dizi adımı içerir ve bu adımlar, hastanın semptomlarına, risk faktörlerine ve tıbbi geçmişine göre belirlenir. İşte kolon kanserinin teşhisi için kullanılan başlıca yöntemler:
  Fizik Muayene ve Anamnez: Hastanın genel sağlık durumu, semptomları ve aile öyküsü hakkında detaylı bir anamnez alırız. Ayrıca, karın bölgesini muayene ederek tümör veya kitle gibi belirtileri değerlendiririz.
  Laboratuvar Testleri: Kan testlerini, kolon kanseri ile ilişkili anemi (düşük kan sayımı) veya diğer belirtileri belirlemek için kullanırız. CEA (karsinoembriyonik antijen) gibi özel tümör belirteçlerini de kontrol ederiz.
  Görüntüleme Testleri:
  - Kolonoskopi: Kolon kanserinde en güvendiğimiz teşhis yöntemlerinden biridir. Esnek bir tüp içinde bir kamera bulunur ve bu tüp bağırsak içini görüntüleyerek tümörleri ve polipleri tespit etmeye yardımcı olur.
  - Sigmoidoskopi: Kolonoskopi gibidir, ancak daha kısa bir tüp kullanılır. Genellikle daha düşük bağırsak bölgelerini incelemek için kullanırız.
  - Bağırsak Barium İncelemesi: Barium, bağırsakları kaplayarak röntgen görüntülerine daha iyi bir kontrast sağlar. Bu yöntem, tümörleri ve bağırsak iç yüzeyindeki değişiklikleri gömemize yardımcı olur.
  - Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Bu görüntüleme teknikleri, tümörlerin boyutunu, yayılımını ve çevre dokulara etkisini değerlendirmek için kullandığımız metodlardır.
  Biyopsi: Kolonoskopi veya diğer görüntüleme testleri sırasında, anormal görünen dokulardan küçük örnekler alırız. Bu örnekleri daha sonra patoloji laboratuvarına göndeririz. Burada patologlar tarafından incelenir ve eğer kanser hücreleri varsa teşhis konulur.
  Genetik Testler: Bazı durumlarda, aile öyküsüne dayalı olarak genetik testler uygulayabiliriz. Özellikle kalıtsal kanser sendromları risk altındaki bireylerde bu testleri daha sık tercih ederiz.

Kolon Kanserinin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

• Kolon kanserinin tedavisini, hastanın genel sağlık durumu, kanserin evresi, türü ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak belirleriz. Multidisipliner bir yaklaşım genellikle en etkili sonuçları sağlar ve tedavi genellikle cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedavilerin kombinasyonunu içerir. İşte kolon kanserinin tedavi seçeneklerinin genel bir özeti:
  Cerrahi Müdahale:
  - Kolon Rezeksiyonu: Kanserli bağırsak bölgesinin çıkarılması amacıyla yaptığımız cerrahi bir prosedürdür. Sağlıklı bağırsak uçlarını birleştiririz. 
  - Laparoskopik Cerrahi: Küçük kesiler kullanılarak gerçekleştirdiğimiz bir cerrahi yöntemdir. Daha az invazivdir ve iyileşme sürecini hızlandırır.
  Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya çoğalmalarını engellemek için kullanılan ilaçları içeren tedavi yöntemidir. Kolon kanserinde, cerrahi öncesi veya sonrası, metastaz durumlarında veya kanserin tedavi edilemez olduğu durumlarda kullanırız.
  Radyoterapi: Radyoterapi yöntemiyle, yüksek enerjili ışınlar kullanarak kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlarız. Cerrahi öncesi veya sonrası, tümörü küçültmek veya çevre dokulara yayılmış hücreleri kontrol altına almak amacıyla kullandığımız yöntemdir.
  Hedefe Yönelik Tedaviler: Hedefe yönelik ilaçlar, spesifik genetik veya biyokimyasal özelliklere sahip hücreleri hedef alır. Bu tedaviye genellikle kemoterapiye ek olarak veya alternatif olarak başvururuz.
  İmmünoterapi: İmmünoterapi, bağışıklık sistemini güçlendirerek veya kanser hücrelerini hedef alarak çalışır. Kolon kanseri tedavisinde henüz geniş çapta kullanılmamakla birlikte, araştırmalar devam etmektedir.
  Perfüzyon Tedavileri: Bazı durumlarda, karaciğer metastazları olan hastalarda uygulanan izole karaciğer perfüzyonu gibi özel tedavi yöntemleri düşünülebilir.
  Tedavi planı, hastanın genel sağlık durumu, kanserin evresi ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak kişiselleştirilir. Tedavinin başarısı, hastanın yanıtına ve kanserin evresine bağlı olarak değişir.

Kolon Kanserinde Rehabilitasyon ve Prognoz

Cerrahi müdahale sonrasında, onkoloji cerrahisi uzmanları olarak, hastaların rehabilitasyon sürecini destekler ve yaşam kalitesini artırmak için önerilerde bulunuruz. Prognoz, hastalığın evresine, tedaviye yanıtına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Erken teşhis ve kapsamlı bir tedavi planı ile birçok hasta kolon kanserini başarıyla yenmektedir.

Önleyici Önlemler ve Sonuç

Biz onkoloji cerrahisi uzmanları, sağlıklı bir yaşam tarzının kolon kanseri riskini azaltabileceğini belirtiriz. Düzenli egzersiz, dengeli beslenme, düşük yağlı bir diyet ve düzenli tarama testleri, kolon kanserinin önlenmesine yardımcı olur.
Sonuç olarak, kolon kanseri tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Biz onkoloji cerrahisi uzmanları, hastaların bireysel ihtiyaçlarına uygun özelleştirilmiş tedavi planlarını oluşturmak için kritik bir rol oynarız. Bu süreçte hastalar, onkoloji cerrahisi uzmanları ile yakın bir işbirliği içinde olmalı ve düzenli takip ve taramalara önem vermeli ve sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmelidirler.
 

Sağlıkla kalın…

Doç. Dr. Oktay Karaköse
Genel Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Uzmanı