Excimer Lazer ve Akıllı Mercek Uygulamaları: Göz Sağlığında Yenilikçi Çözümler

Göz sağlığı, yaşam kalitesini doğrudan etkileyen önemli bir faktördür. Günümüzde, gözümüzün kırma kusurlarının (miyop, astigmat, hipermetrop) tedavisinde kullanılan yenilikçi yöntemler arasında excimer lazer ve akıllı mercek uygulamaları öne çıkmaktadır. Bu yazıda, bu iki tedavi yöntemin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve hangi hastalar için uygun olduğunu sizlerle paylaşacağız. Ayrıca, keratokonus nedir ve nasıl tedavi edilir onu da inceleyeceğiz.

Excimer Lazer Nedir?

Excimer lazer, halk arasında göz çizme operasyonu olarak da bilinen, (bizlerin refraktif cerrahi olarak ifade ettiği), miyop, hipermetrop ve astigmat gibi göz bozukluklarına sahip, gözlük veya kontakt lens kullanmak istemeyen bireylerin tedavisinde kullanılan bir lazer türüdür. LASIK (Lazer-Assisted in Situ Keratomileusis) ve PRK (Fotorefraktif Keratektomi) gibi refraktif cerrahi prosedürlerinde kullanılır. Excimer lazer, gözümüzün ön tabakası olan korneanın yeniden şekillendirilmesinde ve kırıcılığının değiştirilerek  göz kusurlarının düzeltilmesinde 1992 yılından itibaren güvenle kullanılır.

Excimer Lazer Kimlere Uygulanır?

Excimer lazer 18-40 yaş arası miyop, hipermetrop astigmat gibi göz bozuklukluklarına sahip, gözlük veya kontakt lens takmak istemeyen bireylerde tercih edilir. Tabi bu bireylerin göz yapısının lazere uygun olması ve son bir yılda göz numarasının değişmemiş olması gerekmektedir. Bireylerin göz yapısının lazere uygun olup olmadığının değerlendirilmesinde, lazerle üzerinde çalışılacak olan kornea dokusunun yapısal özellikleri (pakimetri/topografi/tomografi/aberasyon) ve kişinin sistemik hastalıkları dikkate alınır.

Excimer Lazer Nasıl Uygulanır?

Excimer lazer tedavisi, topikal anestezi(damla ile) altında yapılır ve hastanede yatış gerektirmez. İşlemin kendisi tamamen ağrısızdır. Tüm işlemler yaklaşık 10-15 dakika sürer. Lazerle korneanın şekillendirilmesi 5-10 saniye gibi çok kısa bir süredir.  Ameliyat sonrası ilk birkaç günlük dönemde gözlerde yanma batma sulanma olabilir. Genellikle birkaç günlük kısa bir iyileşme sürecine sahiptir. İşlem sonrası hastanın gözüne kontakt lens takılarak bu dönemi daha konforlu atlatması sağlanır. Kontakt lensler birkaç gün sonraki kontrollerde doktor tarafından çıkartılır.

Excimer lazer sonrası nelere dikkat etmek gerekir?

Lazer işlemi sonrası doktorunuzun önerdiği ilaçları muntazaman kullanmanız gerekir. İlk günlerde dijital ekran kullanımını azaltmalı, gözlerinizi kaşımamalı ve ovuşturmamalısınız. Göze su, sabun, şampuan kaçırmamanız ve kirli ortamlarda bulunmamanız gerekmektedir. İşlem sonrası ilk hafta geçmeden göz makyajı yapmamalısınız.

Excimer Lazer Kimlere Uygulanmaz?

Excimer lazer, kontrolsüz diyabette, romatolojik hastalıklarda, tek gözü olanlarda, emzirme ve gebelikte, akne tedavisi için ağızdan A vitamini kullananlarda, ileri derecede kuru gözü olanlarda, çok yüksek numaralara sahip bireylerde uygulanmaz. Lazer uygunluk testlerinde keratokonus şüphesi olanlarda ancak crosslink (çapraz bağlama) tedavisiyle beraber(hibrit lazer) uygulanabilir. Keratokonus tanısı olanlarda ekzimer lazer uygulanmaz.

Keratokonus Nedir?

Keratokonus, gözümüzün saydam, öne doğru bombe yapan, yarım küre şekline sahip, kornea dediğimiz dokunun incelerek öne doğru sivrilerek koni şeklinde çıkıntı yaptığı ilerleyici bir hastalıktır. Bu durum, gözün ışığı doğru şekilde odaklayamamasına ve bulanık görmeye neden olur. Keratokonus genellikle erken ergenlik çağında başlar ve 20'li yaşlarda belirgin hale gelir. Gözleri kaşımak ve alerji en önemli risk faktörüdür. Sık gözlük numarası değişmesi ve gözlüğe rağmen net görememe en önemli belirtisidir. Erken tanı ve tedavisi gerçekleştirilmezse kornea nakli gibi büyük operasyonlara gerek duyulabilmektedir.

Keratokonus Tedavi Yöntemleri

Keratokonus tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:

• Gözlük ve Kontakt Lensler: Erken evrede, gözlükler ve yumuşak-sert-hibrit kontakt lensler görmeyi artırmada yeterlidir.
• Kornea Cross-Linking (Çapraz Bağlama): Bu tedavi, hastalığın ilerleyici olduğu durumlarda, korneanın sertleştirilmesi ve hastalığın ilerlemesinin durdurulması, kornea nakline gidişin engellenmesi amacıyla uygulanır.
• Kornea İçi Halka (Intacs): Kornea içine yerleştirilen halkalar, korneanın şeklini düzeltir ve görmeyi iyileştirir.
• Kornea Nakli (Keratoplasti): İleri evrelerde, korneanın sağlıkllı dokuyla değiştirilmesidir.

Akıllı Mercek Nedir?

Akıllı mercekler (Premium Lensler), genellikle 40 yaş üstünde yakını görememe şikayetleri de olan, miyop, hipermetrop ve astigmat gibi kırma kusurları bulunan bireylerde ya da katarakt ameliyatları sonrasında herhangi bir gözlük kullanmak istemeyenlerde tercih edilen göz içi merceklerdir. Bu mercekler, türüne ve yapısına göre uzak, orta, ve yakın mesafelerde net görüş sağlayarak, gözlük kullanımını ortadan kaldırır. Excimer lazerden farklı olarak 40 yaş üstü bireylerdeki yakını net görememeyi (presbiyopi) de düzeltir.

Akıllı Mercek Nasıl Uygulanır?

Akıllı mercek ameliyatı aslında bir katarakt ameliyatıdır. Kişinin kataraktı olsun ya da olmasın kişinin doğal lensinin çıkarılması ve yerine yapay merceğin yerleştirilmesi prensibine dayanır. Bu işlem, lokal anestezi altında ameliyathane ortamında gerçekleştirilir ve genellikle 15-20 dk gibi kısa sürede tamamlanır. Ameliyat sonrası iyileşme süreci hızlıdır ve hastalar birkaç gün içinde günlük aktivitelerine dönebilirler. Mercekler ancak ameliyatla yerleştirilir veya çıkartılabilir. Kontakt lensler gibi gündelik takıp çıkartılan lensler değildir. Hastaya ömür boyu hizmet ederler. Bakım gerektirmezler.

Akıllı Mercekler Herkese Uygun mudur?

Akıllı mercekler her göze ve her hastaya uygun değildir. Kişinin göz yapısı, mesleği, yaşı, gece araç kullanma sıklığı, diyabet, göz tansiyonu veya sarı nokta hastalığının olup olmaması akıllı mercek uygulamasında dikkate alınması gereken faktörlerdir. Kişiye en uygun olası modelin doktor tarafından hastayla birlikte belirlenmesi büyük önem arz eder.

Sonuç olarak…

Akıllı mercekler ve excimer lazer uygulamaları, gözlük veya kontakt lens kullanmak istemeyen bireylere, kırma kusurlarının düzeltilmesinde yenilikçi ve etkili çözümler sunar. Bu tedavi yöntemleri, hastaların yaşam kalitesini artırarak, aracısız net bir görüş sağlar. 

Göz sağlığınız hakkında daha fazla bilgi almak ve kişisel durumunuza uygun tedavi seçeneklerini öğrenmek için göz hastalıkları uzmanına danışmanız önemlidir.

Dr. Öğr. Üyesi Konuralp Yakar

Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı