Sarı Nokta Hastalığı

"Sarı Nokta Hastalığı" olarak da bilinen yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD), gözün merkezi görüşünü etkileyen bir hastalıktır. Sizler için hazırladığım bu yazıda, Sarı Nokta Hastalığı nedir, türleri nelerdir, belirtileri, nedenleri, risk faktörleri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri gibi konuları ele alacağım.

Sarı Nokta Hastalığı (Ya Da Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu)

Sarı Nokta Hastalığı, gözün makulası adı verilen merkezi kısmının hasar görmesi nedeniyle merkezi görüşün bulanıklaştığı bir göz hastalığıdır. Makula, net görüş ve renk algısı sağlayan fotoreseptör hücreleri içerir. Sarı Nokta Hastalığı, genellikle 50 yaşın üzerindeki bireylerde görülür ve yaşlanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Sarı Nokta Hastalığı’nın Sebepleri Nelerdir?

Sarı Nokta Hastalığı, tam olarak anlaşılamayan bir hastalıktır ve nedenleri karmaşıktır. Ancak araştırmalar, Sarı Nokta Hastalığı’nın gelişiminde genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkileşiminin rol oynayabileceğini göstermektedir. İşte olası nedenlerinden bazıları:

• Yaşlanma: Sarı Nokta Hastalığı, yaşla birlikte gelişen bir hastalıktır. Yaşlandıkça, makula bölgesindeki hücrelerde değişiklikler ve hasarlar meydana gelir. Yaşlılık, Sarı Nokta Hastalığı riskini artıran temel bir faktördür.
• Genetik Faktörler: Aile geçmişi, Sarı Nokta Hastalığı riskini etkileyebilir. Ebeveynlerinden veya büyük ebeveynlerinden Sarı Nokta Hastalığı geçmişi olan kişiler, bu hastalığa yakalanma riski altında olabilirler. Çeşitli genlerin Sarı Nokta Hastalığı riskini artırabileceği düşünülmektedir.
• Sigara İçme: Sigara içmek, Sarı Nokta Hastalığı riskini önemli ölçüde artırabilir. Sigara dumanındaki kimyasalların göz damarlarını etkileyerek Sarı Nokta Hastalığı’nın gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir.
• Beslenme: Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, özellikle antioksidanlar (A, C, E vitaminleri) ve karotenoidler (lutein ve zeaksantin gibi) açısından yetersiz beslenme, Sarı Nokta Hastalığı riskini artırabilir.
• UV Işınları: Uzun süreli güneşe veya yapay UV ışığına maruz kalmak, göz sağlığını olumsuz etkileyebilir. Gözler, zararlı UV ışınlarına karşı korumak için tasarlanmamıştır ve bu tür ışınlar gözün makulasına zarar verebilir.
• Işık Mavisi Spektrumu: Mavi ışık, zararlı etkilere sahip olabilir ve makula üzerindeki hücrelere zarar verebilir. Özellikle dijital cihazlardan gelen mavi ışık, uzun süreli maruz kalındığında potansiyel risk taşıyabilir.
• Kardiyovasküler Faktörler: Yüksek tansiyon, yüksek kolestrol ve obezite gibi kardiyovasküler problemler, Sarı Nokta Hastalığı riskini artırabilir. Bu hastalıklar, gözdeki damar sağlığını etkileyebilir.

Yukarıdaki faktörler Sarı Nokta Hastalığı riskini artırabilir, ancak hastalığın tam nedenleri henüz net olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları benimsemek, sigaradan kaçınmak, güneş koruması sağlamak ve dengeli beslenmek, Sarı Nokta Hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Sarı Nokta Hastalığı’nın Türleri Nelerdir?

Sarı Nokta Hastalığı iki temel türe ayrılır: 

• Kuru Sarı Nokta Hastalığı: Kuru Sarı Nokta Hastalığı, makuladaki hücresel atrofi ve pigment birikimi ile karakterizedir. Bu türde, makulanın beslenmesi zorlaşır ve hücreler zamanla ölür. İşte bu nedenle görme kaybı yavaş gelişir.
• Islak Sarı Nokta Hastalığı: Islak Sarı Nokta Hastalığı, anormal kan damarlarının makula bölgesine doğru büyüdüğü ve sızdığı bir durumdur. Bu damarlar sıvı ve kan sızdırabilir, makulayı tahrip ederek hızla görme kaybına neden olabilir.

Sarı Nokta Hastalığı’nın Belirtileri Nelerdir?

Sarı Nokta Hastalığı’nın belirtileri genellikle yavaşça gelişir ve hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Bu hastalığın erken belirtileri şunlar olabilir:

• Merkezi Görüşte Bulanıklık veya Bozulma: En belirgin belirtilerden biri, merkezi görüşte bulanıklık, bozukluk veya kararmadır. Kişiler, yüzleri, metinleri veya diğer ayrıntıları net bir şekilde göremeyebilirler.
• Metamorfopsi: Nesnelerin düz çizgileri kıvrık veya dalgalı görünebilir. Bu fenomen "metamorfopsi" olarak adlandırılır ve sarı nokta hastalığı ilerledikçe daha belirgin hale gelebilir.
• Renk Algısında Zorluk: Bazı insanlar renkleri ayırt etmede zorluk yaşayabilirler. Özellikle soluk renklerdeki ayrıntıları ayırt etmek zorlaşabilir.
• Karanlık Noktalar veya Boşluklar: Gözün merkezi bölgesinde oluşan skotomlar veya karanlık noktalar görüş alanını kesintiye uğratabilir. Bu, özellikle nesneleri görme yeteneğini etkileyebilir.
• Kötü Gece Görüşü: Sarı Nokta Hastalığı ilerledikçe gece görüşü daha da kötüleşebilir ve düşük ışık koşullarında nesneleri ayırt etmek zorlaşabilir.

Bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, bir göz doktoruna başvurmanız önerilir. Erken teşhis ve tedavi, Sarı Nokta Hastalığı’nın etkilerini en aza indirmek veya yavaşlatmak açısından önemlidir. Göz doktoru, göz muayeneleri ve görüntüleme testleri (örneğin optik koherens tomografi) ile Sarı Nokta Hastalığı’nın varlığını ve evresini belirleyebilir.

Sarı Nokta Hastalığı’nın Teşhisi Nasıl Konur?

Sarı Nokta Hastalığı, genellikle bir göz doktoru tarafından muayene edilerek teşhis edilir. Sarı Nokta Hastalığı’nın teşhisi için aşağıdaki adımlar genellikle takip edilir:

• Göz Muayenesi: Bir göz doktoru, öncelikle hastanın gözlerini dikkatlice muayene eder. Bu muayene sırasında, göz doktoru gözün ön segmentini (kornea, iris, lens) ve retinanın dış kısmını inceleyebilir.
• Görme Testleri: Göz doktoru, hastanın görme keskinliğini değerlendirmek için görme testleri yapabilir. Bu testlerde hastanın harf veya sayıları okuma yeteneği ölçülür.
• Amsler Izgara Testi: Bu test, hastanın merkezi görüşünde herhangi bir bozulma veya deformasyon olup olmadığını tespit etmeye yardımcı olabilir. Hasta, düz çizgilerin veya karelerin eğrildiğini veya kıvrıldığını gözlemleyebilir.
• Optik Koherens Tomografi (OCT): Bu görüntüleme tekniği, makulanın tabakalarını ve yapısını detaylı bir şekilde incelemek için kullanılır. Bu sayede göz doktoru, makula dejenerasyonunun türünü (kuru veya ıslak) ve evresini belirleyebilir.
• Fundus Floresans Anjiografi: Bu test, retinadaki kan damarlarının görüntülerini elde etmek için kullanılır. Bu sayede Islak Sarı Nokta Hastalığı gibi anormal damar büyümesi ile ilişkili durumları tespit etmek mümkün olabilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (CT) veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bu görüntüleme yöntemleri, retinanın ve gözün arkasındaki yapıların daha detaylı görüntülenmesini sağlar. Ancak genellikle diğer testlerden sonra ve özellikle özel durumlar için kullanılır.

Bu testlerin sonuçlarına dayanarak, göz doktoru hastanın Sarı Nokta Hastalığı tanısını belirler. Tanı konulduktan sonra, hastanın hastalığın türüne ve evresine göre uygun tedavi ve yönetim planı oluşturulabilir. Düzenli göz muayeneleri, Sarı Nokta Hastalığı’nın ilerleyişini izlemek ve tedaviyi yönlendirmek için önemlidir. teşhisi için aşağıdaki adımlar genellikle takip edilir:

Sarı Nokta Hastalığı’nın Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Sarı Nokta Hastalığı, şu anda kesin bir tedavisi olmayan bir hastalıktır. Ancak bazı tedavi seçenekleri ve yönetim stratejileri, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak veya semptomları hafifletmek için kullanılabilir. Sarı Nokta Hastalığı’nın türüne (kuru veya ıslak) ve evresine göre farklı tedavi yaklaşımları bulunabilir.

• Kuru Sarı Nokta Hastalığı (Atropik SNH): Kuru Sarı Nokta Hastalığı tedavisinde, mevcut seçenekler genellikle hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı amaçlar:
  • Düzenli Göz Kontrolleri: Göz doktoru tarafından düzenli kontroller ve izlem, hastalığın ilerlemesini izlemek ve gerektiğinde tedavi seçeneklerini değerlendirmek için önemlidir.
  • Besin Takviyeleri: Bazı araştırmalar, antioksidanlar (A, C, E vitaminleri) ve karotenoidler (lutein ve zeaksantin gibi) içeren besin takviyelerinin, kuru Sarı Nokta Hastalığı’nın ilerlemesini yavaşlatabileceğini göstermektedir.
• Islak Sarı Nokta Hastalığı (Neovasküler SNH): Islak Sarı Nokta Hastalığı tedavisinde, anormal damar büyümesini kontrol etmek ve görsel kaybı riskini azaltmak amaçlanır:
  • Anti-VEGF İlaçları: Bu ilaçlar, anormal damar büyümesini teşvik eden VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor) adlı proteinin etkisini engellemeyi amaçlar. Bu tür ilaçlar, göz içine enjekte edilir ve anormal damar büyümesini durdurabilir veya yavaşlatabilir.
  • Lazer Tedavisi: Islak Sarı Nokta Hastalığı tedavisinde lazer tedavisi, anormal damarları hedef alarak yok etmeyi amaçlar. Ancak bu tedavi seçeneği kuru Sarı Nokta Hastalığı’na kıyasla daha az yaygın olarak kullanılır.

Tedavi seçenekleri hastanın durumuna, Sarı Nokta Hastalığı’nın türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir. Tedavi yöntemlerinin etkinliği ve riskleri hakkında doktorunuzla detaylı bir şekilde konuşmanız önemlidir. Erken teşhis, düzenli göz kontrolleri ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları (sigara içmeme, sağlıklı beslenme, güneş koruması) Sarı Nokta Hastalığı’nın ilerlemesini kontrol altında tutmada yardımcı olabilir.