Adet Düzensizliği Ciddiye Alınmalıdır
- Adet Düzensizliği Ciddiye Alınmalıdır
- Adet Düzensizliği Nedir?
- Adet Düzensizliğinin Nedenleri
- Tanı Süreci
- Tedavi Yöntemleri
- Sonuç ve Öneriler
Kadın sağlığında adet döngüsü, genel üreme sağlığının önemli bir göstergesidir. Düzenli bir adet döngüsü genellikle 21-35 gün arasında süren, 2-7 gün boyunca devam eden ve belirli miktarda kanamanın gerçekleştiği bir süreçtir.
Ancak bazı durumlarda bu düzen bozulabilir ve bu durum "adet düzensizliği" olarak adlandırılır. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olarak, adet düzensizliklerinin altında yatan nedenleri anlamanın, doğru tanıyı koymanın ve uygun tedaviyi planlamanın oldukça önemli olduğunu söyleyebilirim. Bu yazımda adet düzensizliklerinin sebeplerini, tanı yöntemlerini ve tedavi süreçlerini ele alacağım.
Adet Düzensizliği Nedir?
Adet düzensizliği, adet döngüsünün normal aralıklardan sapmasıdır. Şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Oligomenore: Adet döngüsünün 35 günden uzun sürmesi.
- Polimenore: Adet döngüsünün 21 günden kısa sürmesi.
- Amenore: 3 ay veya daha uzun süre adet görmeme durumu.
- Primer amenore: Ergenlik döneminde hiç adet görmeme.
- Sekonder amenore: Daha önce adet gören bir kadının, 3 aydan uzun süre adet görememesi.
- Metroraji: Adet dönemi dışında meydana gelen düzensiz kanamalar.
- Menoraji: Normalden uzun veya fazla miktarda adet kanaması.
Adet Düzensizliğinin Nedenleri
Adet düzensizliği pek çok farklı faktörden kaynaklanabilir. Başlıca sebepler şunlardır:
1. Hormonal Dengesizlikler: Hormonal sistemin işleyişindeki bozukluklar adet düzenini etkileyebilir. Öne çıkan hormonal nedenler:
- Polikistik Over Sendromu (PCOS): Yumurtlama bozuklukları nedeniyle adet düzensizliğine sık yol açar.
- Tiroid Hastalıkları: Tiroid hormonlarının az veya fazla salgılanması adet düzenini etkileyebilir.
- Hiperprolaktinemi: Prolaktin hormonunun yüksek olması, adet görmeme veya düzensiz adetlere neden olabilir.
- Menopoz veya Prematür Over Yetmezliği: Hormonal dalgalanmalar nedeniyle adet düzeni bozulabilir.
2. Stres ve Psikolojik Faktörler: Stres, hipotalamus-hipofiz-ovaryum eksenini etkileyerek adet döngüsünde değişikliklere neden olabilir.
3. Yeme Bozuklukları ve Aşırı Kilo Değişimi: Anoreksiya nervoza veya bulimia gibi yeme bozuklukları hormonal dengesizliklere yol açabilir.
- Aşırı kilo kaybı veya obezite, adet düzeninde önemli değişikliklere neden olabilir.
4. Üreme Sistemi Hastalıkları: Miyomlar ve Polipler: Uterusta meydana gelen iyi huylu tümörler adet düzensizliklerine yol açabilir.
- Endometriozis: Rahim iç dokusunun rahim dışına yerleşmesi adet döngüsünü bozabilir.
5. İlaçlar ve Tıbbi Tedaviler: Doğum kontrol hapları, kan sulandırıcılar veya hormonal tedaviler, adet döngüsünde değişikliklere neden olabilir.
6. Diğer Sistemik Hastalıklar: Şeker hastalığı, kronik böbrek hastalıkları ve bazı enfeksiyonlar adet düzenini etkileyebilir.
Tanı Süreci
Adet düzensizliklerinin nedenini doğru bir şekilde belirlemek için ayrıntılı bir değerlendirme gereklidir. Tanı süreci şu şekilde ilerler:
1. Detaylı Anamnez
- Adet düzeninin başlangıcı ve değişim süreçleri.
- Eşlik eden semptomlar (ağrı, aşırı kanama, vb.).
- Kullanılan ilaçlar ve yaşam tarzı alışkanlıkları.
2. Fizik Muayene
Üreme organlarının genel durumu değerlendirilir ve herhangi bir anatomik bozukluk olup olmadığı incelenir.
3. Laboratuvar Testleri
- Hormon seviyelerinin ölçümü (FSH, LH, Prolaktin, TSH, vb.).
- Kan sayımı ve diğer biyokimyasal parametreler.
4. Görüntüleme Yöntemleri
- Ultrasonografi: Yumurtalıkların ve rahim dokusunun değerlendirilmesi için kullanılır.
- MR veya HSG (Histerosalpingografi): Anatomik anomalilerin değerlendirilmesinde yardımcı olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Adet düzensizliğinin tedavisi, altta yatan sebebe göre planlanır. Genel yaklaşımlar şunlardır:
1. Hormonal Tedaviler
- Doğum kontrol hapları, hormonal dengesizliklerin düzeltilmesinde yaygın olarak kullanılır.
- Hormon replasman tedavisi, özellikle menopoz veya erken over yetmezliği durumunda faydalı olabilir.
2. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz, hormonal dengeyi destekler.
- Stres yönetimi için yoga veya meditasyon önerilebilir.
3. Cerrahi Müdahaleler
- Miyomlar, polipler veya anatomik anomaliler için cerrahi tedavi gerekebilir.
- Endometriozis vakalarında laparoskopik müdahaleler uygulanabilir.
4. İlaç Tedavileri
- Tiroid hastalıklarına yönelik ilaçlar veya prolaktin düzeylerini düşüren tedaviler kullanılabilir.
- Ağrılı adet düzensizlikleri için analjezikler ve antiinflamatuar ilaçlar verilebilir.
Sonuç ve Öneriler
Adet düzensizliği, kadınların hayat kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir durumdur. Ancak, doğru tanı ve tedavi yaklaşımlarıyla bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olarak, adet düzensizlikleriyle karşılaşan kadınların, bu durumu göz ardı etmemesi ve bir uzman desteği alması gerektiğini vurguluyorum.
Erken tanı, ciddi sorunların önlenmesinde anahtar rol oynar. Her kadının adet düzeni kendine özeldir ve herhangi bir değişiklik fark edildiğinde tıbbi destek almak, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için gereklidir.
Doç. Dr. Pervin Karlı
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
