Kişiye Özel Tabanlık

Vücudun tüm ağırlığını üzerinde taşıyan ayaklarımız, en işlevsel bölgelerimizden biridir. Bu yüzden ayak sağlığı, hayat standartlarımız için oldukça dikkat etmemiz gereken unsurlardandır. Günlük yaşantımızda ve iş yerlerinde konforlu bir yaşam sürebilmek için, ayaklarımızda herhangi bir sağlık sorunu bulunmaması gerekiyor. Buna rağmen, en sık karşılaşılan sağlık problemlerinin arasında ayak deformiteleri de yer alıyor. Sürekli ayakta durmak, yanlış ayakkabı tercihi ve burkulmalar ayak yapısında ve fonksiyonunda bozukluklara yol açıyor. Bu yazımızda bahsedeceğimiz kişiye özel tabanlıklar ise, yürüme bozuklukları ve ayağımızda oluşan problemler için özel bir tedavi yöntemi olarak kullanılıyor.

Kişiye Özel Tabanlık Nedir?

Kişiye özel tabanlıklar, kişinin ayak problemlerine özel olarak üretilen, ayak sağlığının yerine getirilmesi için kullanılan tabanlıklardır. Özellikle düz tabanlık, kavisli ayaklar, ayak bileği ağrıları ve daha birçok ayak deformiteleri için hızlı etki gösteren özel bir tedavi türüdür. 

Kişiye özel tabanlıklar, pek çok yazılım kullanılarak hazırlanıyor ve bu işlemde işinde uzman kişiler görev yapıyor. Ayak tabanlıklarının kişinin ayağına tam oturabilmesi ve uzun yıllar kullanılabilmesi için öncelikle kişinin ayağı teknolojik aletler yardımı ile taranıyor. Lazer tarama yöntemi ile ayakların 3 boyutlu görüntüsü bilgisayar ekranına yani ortotistlerin karşısına çıkıyor. 

Özel olarak hazırlanmış yazılımlar sayesinde ortotistler bu 3 boyutlu görüntü üzerinde işlemler yaparak kişiye özel tabanlığın modellemesini yapıyorlar. Modellemeden sonra milimetrik bir hassasiyetle çeşitli makineler bu tabanlıkları oluşturmaya başlıyorlar. En sonunda kişiler tabanlıkları deneyerek nasıl olduğunu kontrol ediyor ve kişiye özel tabanlık yapımı işleminin sonuna geliniyor.

Kişiye Özel Tabanlık Hangi Problemlerin Tedavisinde Kullanılır?

Ayak deformiteleri sonradan oluşabildiği gibi doğuştan da var olabiliyor. Doğuştan gelen ayak problemleri, yamukluklar, kaza sonrası oluşan eğrilikler ve nörolojik problemler, kişiye özel tabanlık ile tedavi edilen sağlık sorunları arasında yer alıyor. Bunun haricinde en sık gördüğümüz ayak sağlığı problemleri ise düz tabanlık, topuk dikeni, aşırı kavisli ayak, halluks valgus, başparmak kemik çıkıntıları ve çekiç parmaktır. Bu tür sağlık sorunları için kişiye özel tabanlık uygulamaları kullanılıyor. 

Düz Taban Hastalığı (Pes Planus) için Kişiye Özel Tabanlık

Halk arasında en sık rastlanan ayak deformitesi olan düz taban hastalığı, tıp dilinde pes planus olarak adlandırılıyor. Bu hastalık, ayakların iç bölgesinde bulunan çukurluğun, olması gerektiğinden daha az açıklığa sahip olmasıyla ortaya çıkıyor. Ayağın içe doğru aldığı kavisin yüksekliği, normal şartlarda 1,5 cm civarında olmalıdır. Bu yüksekliğin daha az oluşu, hatta iç kavisin olduğu bölgenin direk yerle temas eder seviyede olması, düz taban hastalığı olarak adlandırılıyor. 

Pes planus, küçük çocuklara nazaran, daha genç yaştaki kişilerde ve erişkinlerde görülür. Yenidoğanlarda bu doğal iç kavis, daha gelişmemiştir ve kemik gelişiminin devam etmesi ile yavaşça çukurluğuna kavuşur. Düz tabanlık kontrolünü daha çok 8 yaşından itibaren yapmak gerekir. Eğer bu yaşlardan sonra iç kavis, tıpta longitudinal ark olarak adlandırdığımız bölge, yeterli yüksekliğe sahip değilse doktora danışılmalıdır. Bu hastalıkta topukta ağrılar, çabuk yorulma, ayak tabanlarının şişmesi gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler ile doktora başvurulduğunda, yapılan fizik muayene ve görüntüleme işlemleri ile teşhis konulur. 

Pes planus tedavisinde, kişiye özel tabanlık sık tercih edilen bir uygulamadır. Ayak basma analizi sonucu oluşturulan kişiye özel tabanlık, ayak sağlığına yarar sağlarken, ekstra olarak tabanlık ile yapılacak egzersizler ağrı ve şişme gibi şikayetlerin önlenmesine de yardımcı olur. Bunun yanında ayakta oluşan basıncın eşit bir şekilde yayılmasını sağlar. Bu tür ortez malzemeler, daha çok destekleyici tedavi niteliğindedir.   

Topuk Dikeni Hastalığı 

Topuk dikeni, ayak parmaklarımızdan topuğumuza doğru uzanan, tıp dilinde plantar fascia adı verilen kas lifinin zedelenmesi sonucu oluşur. Bu kas lifinin işlev görememesi, o bölgede kalsiyumların birikimine, bu birikim de dışarı doğru bir kemik çıkıntısına sebep olur. Bizler de bu çıkıntıyı topuk dikeni olarak adlandırıyoruz. Sürekli ayakta durma, ayaklara fazla yük bindirme, aşırı kilo, ayaklarda gerilimin fazla olması ve yaşlılık topuk dikeninin önemli sebepleridir. 

Topuk dikeninin belirtileri arasında, en sık gün içerisinde topuk bölgesinde ağrı ve sıcaklık duyma yer alıyor. Daha ileri seviyede kan dolaşımını bozabilen topuk dikeni, ayağın belirli bölgelerinde yaralar oluşturabilir. Kişiye özel tabanlıklar ise bu hastalığa yardımcı bir tedavi türüdür. 

Topuk dikeni hastalığında kişiye özel tabanlık kullanılmasının sebebi, topuğa gelen yükün hafifletilmesidir. Dikenin bulunduğu bölgedeki yükü minimuma indirerek, plantar fascia adı verilen kas lifinin iyileşerek eski faaliyetine dönmesi amaçlanır. Daha çok plastazot maddesi kullanılan bu tabanlıklarda, yaraların darbe alması da önlenir. Şikayetler azaldıktan sonra, en az 4-8 ay daha tabanlıklar kullanılmalıdır.

Çukur Ayak (Pes Kavus)

Topuk ile ayak parmakları arasında kalan, ayak arkı diye adlandırdığımız kavis, daha önce de bahsettiğimiz gibi yaklaşık 1,5 cm civarlarında olmalıdır. Bu kavisin olması gereken yükseklikten daha çukur olması, tıp dilinde pes kavus olarak adlandırılır. Bu ayak arkının daha yüksek olması, topuğa daha fazla yük binmesine ve ayak parmaklarının büyümesine sebep olur. Ayakta şiddetli bir ağrı, nasır, parmaklarda bükülme ve yaraları da beraberinde getirir.

Yüksek çukur ayak hastalığının asıl nedeni nörolojik sebeplerdir. Fizik muayene, var olan şikayetler ve MR görüntüleme yöntemleri ile uzman doktor tarafından bu hastalığın teşhisi konur. Bu süreçten sonra destekleyici tedavi olarak kişiye özel tabanlıklar kullanılır. Ayak ark kısmı destekli tabanlıklar ve fizik tedavi ile çukur ayağın tedavisi yapılmaya başlanır. 

Halluks Valgus Hastalığı

Halluks valgus hastalığı, halk arasında baş parmakta var olan çıkıntı olarak bilinse de işin aslı baş parmaktaki birinci tarak kemiğinin içe dönmesidir. Bu tarak kemiğinin içe dönmesi ile parmak kemiği yönünü dışa verir ve parmakta bir çıkıntı oluşur. Sebepleri arasında genetik yatkınlık söz konusu olabileceği gibi sivri burunlu ve yüksek topuklu ayakkabı kullanımı da bu hastalığın oluşmasını tetikleyebiliyor.

Halluks valgus hastalığı, hastalarda ilk aşamada fazla şikâyet oluşturmasa da ilerleyen dönemlerde diğer parmaklarda ağrı ve rahatsızlık hissi gibi sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Bunun haricinde parmaklar üst üste binebiliyor, bu da hem günlük yaşantıda hem de ayakkabı kullanımında büyük problem yaratıyor. 

Var olan çıkıklığın düzeltilmesinde genelde cerrahi tedavi uygulanıyor. Ameliyat sonrası destekleyici tedavi olarak ise fizik tedavi ve ortez malzemeleri kullanılıyor. Bunlar arasında ise ayak baş parmağı destekleyici, tıp dilinde metatars kemiğinin desteklendiği kişiye özel üretilmiş tabanlıklar yer alıyor. 

İçe Basma

Kişiye özel tabanlık kullanılan bir diğer problem ise, içe basmadır. Ayakların düz karşıya bakması gerekirken içe bakması sorunu, aslında büyük bir ayak sağlığı problemidir. Bilek ve diz kireçlenmelerine, skolyoz ve lordoza, bel ve eklem ağrılarına sebep olur. Bu yüzden mutlaka özel tabanlıklar kullanılmalıdır. 

Dışa Basma

Dışa basma problemi, ayakların yürürken dış tarafa doğru yön vermesidir. Yaklaşık 20 derecelik bir açı ile ayaklar dışa doğru yönelir. Bu bir süre sonra ayaklarda ve bacaklarda ağrı ile ayakkabılarda aşınma da meydana getirir. Kişiye özel tabanlıklar ile bu şikayetler minimuma inmesi amaçlanır. 

Nasır

Tıp dilinde kallus olarak adlandırılan nasırlar, yüksek basınca maruz kalan deriyi korumak amaçlı oluşan kalınlaşmalardır. Vücudun tüm yükünü de ayaklar taşıdığı için, nasırlar sıklıkla ayakta meydana gelir. Bu durum, yürürken dengesizliğe ve eklemlerde hasara sebep olur. Kişiye özel üretilen tabanlıklar nasırlardan kurtulmak için kesin çözümlerden biridir.
 

Ayaklarımızda meydana gelen bunun gibi pek çok deformite, hayat standartlarımızı olumsuz yönde etkileyebilir. Eğer siz veya sevdikleriniz de bu problemlerden yakınıyorsanız, kesinlikle en kısa sürede bir uzmana başvurmalısınız. Proklinik yardımı ile yüzünüzü güldürecek destekleyici ortez tedavileri alabilir ve doktorunuzun tavsiyeleri ile bu sıkıntılarınızdan tamamen kurtulabilirsiniz.