Ortez Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

ORTEZ ÇEŞİTLERİ 

Ortez Nedir ? 

Ortez, eklemlerin sabit kalmasını ya da gerekli şekilde hareket etmesini sağlayan, bazı hastalıkların ve problemlerin tedavisinde ve iyileşme sürecinde önemli rol oynayan özel cihazlara verilen isimdir. Ortezler, deformitelerin önlenmesini, eklemlerin hareketlerinin kısıtlanmasını ya da hareketlerin kontrol edilmesini, kas ve dokuların fonksiyonlarını düzgün bir şekilde yerine getirmesini sağlayan medikal cihazlardır. Ortopedi alanında sıklıkla kullanılan ortezlerin destekleyici, önleyici ve koruyucu özellikleri bulunmaktadır. Ortezlerin hastalığın ya da problemin durumuna göre kişiye özel olarak belirlenmesi ve kullanılması gerekir.

Ortez Çeşitleri

Ortez çeşitleri statik ortez ve dinamik ortez olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Statik ortezler daha çok eklemlerin sabit kalmasını sağlayan ya da eklem hareketlerini kısıtlayan ortezler olurken, dinamik ortezler ise eklemlerin hareket ederek foksiyonlarını yerine getirmesini sağlayan ortezlerdir. Ortez çeşitleri, vücutta kullanıldığı yere göre alt ekstremite ortezleri, üst ekstremite ortezleri ve gövde ortezleri olarak sınıflandırılırlar.

Bacak ve ayak ortezleri, bacaklardaki kuvvet kaybını desteklemek, bacak bölgesinin kırık ve yumuşak doku zorlanmalarında iyileşmeyi sağlamak, yürümeye yardımcı olmak, eklemlerdeki hastalıklarda eklemleri desteklemek ve ameliyat sonrası iyileşmeyi sürdürmek amacıyla kullanılırlar.

Hastanın durumuna göre hekim hangi bölgede bir ortez gerektiğine karar verir.

Ortezler, hazır ürün olarak bulunabildiği gibi bazı durumlarda kişiye özel tasarlanmak zorundadır. Bazen sadece ağrıyı  ve eklemin hareketini azaltmak amacıyla kullanılır.

Ayak Bilek Ortezi (AFO)

Ayak ve bilekteki hareket kaybı, sinir hasarına bağlı gelişen düşük ayak problemi nörolojik nedenli ayak bilek kontrol kaybı ve yürüme sorunlarına yol açar. Bu durumda ayak bilek hareketlerini desteklemek, yürümedeki bozulmayı engellemek ve kişinin fonksiyonel yaşamını rahatlatmak için ayak bilek ve bacağı destekleyen dize kadar uzanan ortezler kullanılır.

Ayrıca ayak ve bilek bölgesindeki travmalar, bağ yaralanmaları veya kırıklar gibi durumda veya ayak bölgesindeki diyabet, romatizmal hastalıklar nedenli eklem problemlerinde de bu tür ortezler kullanılır. Hangi ortezin  kullanılacağı konusuna hekim karar vermelidir.

Ayrıca ayak bilekte serebral palsy veya inme nedenli aşırı spastisitenin neden olduğu ayak hareket sorunlarında da ortez teknikerleri tarafından atölyede kişiye özel ayak ortezleri de üretilir ve hastalara uygulanır.

Tüm bunlara www.doktoruzman.com sitesinden ulaşabilirsiniz.

1) Kişiye Özel Eklemsiz Statik AFO

Ayak bilek eklemini kontrol eden kaslardaki kuvvet kaybı yanında ayak bilek eklemlerinde hareket yetersizliği veya ayağın yürüme sırasında çok fazla dönmesi durumunda ayağın daha iyi stabilize edilmesi gerekir. Bunun için eklemsiz AFO olarak bilinen ayağın hareketlerini üç planda da kontrol edecek ortezler önerilir. Hasta için uygun olan ortez muayene sonucunda belirlenir ve hekim tarafından uygun görülen AFO atölyemizde üretilir.

Bu ortezleri kullanan hastalar buna uygun ortopedik ortez ayakkabıları kullanırsa yürüme daha kontrollü olur.

Kullanıldığı Durumlar;

• İnme nedenli düşük ayak
• Kafa travması sonrası gelişen yürüme problemi
• Spastisite ile birlikte düşük ayak
• Serebral Palsy’li yürüme problemi olan çocuklar
• Aşırı kilolu nöropati nedenli düşük ayak hastalar 
• Ayak bilek deformitesi
• Charcot ayak

2) Kişiye özel eklemli AFO

Ayak bilek hareketlerinde kısıtlılık veya aşırı spastisite olmadan düşük ayak nedeni olacak kuvvet kaybı olduğunda hareketi desteklemek ve yürümede ayağı daha serbest bırakmak için bu tür ortezler kullanılır. Hangi eklemin kullanılacağı ve eklemde hangi yönlerde ne kadar harekete izin verileceğine hekim ve tekniker hastanın yürümesini değerlendirdikten sonra karar verir.  Ayrıca ortez plastozot materyal yanında karbonla sertleştirilerek de yapılabilir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Serebral Palsy’li çocuklarda yürümeyi desteklemek
• Nöropati nedenli düşük ayak
• Alt motor nöron hasarına bağlı düşük ayak 
• Charcot Marie Tooth hastalar

3) Leaf Spring AFO

Bu ortez poliproplen malzemeden yapılmış hafif bir ürün olmakla birlikte ciddi düşük ayak ve kilolu kişilerde yeterli destek sağlayamaz. Hazır olarak farklı ayak boyları için bulunmaktadır. Oldukça ince ve bilekte harekete izin veren yapısı nedeniyle hafif düşük ayak sorununda ayağın kontrolünü sağlamak için kullanılır. Ayak plantar fleksiyona eğilimlidir ve pasif olarak tutma sağlar.

Kullanıldığı Durumlar;

• İnme sonrası erken dönemde ayak kontrolü
• Hafif düşük ayak problemi olan inmeli hastalar
• Multipl skleroz vb hastalıklara bağlı ayak bilekte kuvvet kaybı kontrolü

4) Karbon Önden destekli AFO (Karbon GRAFO)

Ayak bilek ortezlerinde, ortezin desteği arkada değil önde de planlanabilir. Bunun nedeni yürüme sırasında zayıf diz kasını desteklemek ve dizdeki bükülmeyi engellemektir. Serebral Plasy’li çocuklarda görülen bükük diz yürüyüşü olarak isimlendirilen yürümede ortezin öndeki desteği yürüme sırasında quadriseps kasını destekleyerek yürümeyi daha iyi hale getirir. Karbon malzemeden yapılan bu ortezler hem daha hafif hem da daha dayanıklıdır. Özellikle iki taraflı tutulumda daha fazla stabilite ve denge sağlar. Karbon daha kalınlaştırılarak daha rijit ve daha kontrollü hale getirilebilir. Sağ veya sol ayakkabı numarasına göre farklı boyutlarda hazır olarak bulunur. Fakat hastaya göre topukta ve bantlarda düzenleme yapılması gerekecektir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Serebral Palsy’li bükük diz yürüyüşü yapan çocuklar
• Zayıf quadriseps kasını desteklemek için Polio ve postpolio hastalar
• İnkomplet paraplejik hastalar
• Charcot Marie Tooth hastalar

5) Karbon  Easy Walk AFO

Karbon hazır Ayak bilek ortezi olan Easy Walk, bacağı arkadan kavrayan yapısı ile piyasadaki benzer ürünlerden çok daha konforlu ve rahattır. Bu ortezin hasta üzerinde denenip gerektiğinde topuk kısmına hafif topuk yükseltme yapılması yürümeyi daha iyi ve rahat hale getirir.  Hastanın ayak numarasına göre farklı  3-4 boyda, sağ ve sol  hazır olarak satılan bu ürün için daha fazla bilgiyi firmamızı arayarak teknikerimizden edinebilirsiniz .

Kullanıldığı Durumlar;

• İnme ve multiple sklreoz nedneli düşük ayak
• Ateşli silah yaralanması, enjeksiyona bağlı bel fıtığı veya operasyon nedenli peroneal sinir yaralanması
• Charcot eklemi
• Parsiyel ayak ampütasyonlarında önde dolgu ile protezle yürüme sağlamak

6) Silikon Ayak Bilek Ortezi (SAFO)

Ayak bilek ortezlerinde en hafif ve ayak ve bacağı en fazla destek sağlayan bu tür silikondan yapılan ortezlerle hasta için çok konforlu, dengeli bir yürüme sağlanır .Özellikle çift taraflı düşük ayak veya iki taraflı ayak bilek sorunu olan durumda kişinin postürünü, yerden propriosepsiyon olarak bilinen duyusal girdileri alarak dengeyi arttırmak için bu ortezler çok etkilidir. Dorset Ortopedi firması tarafından İngiltere’de üretilen bu ortezle firmamız tarafında ithal edilmektedir . Farklı ayak boyutlarına ve sağ veya sol için  hazır olabildiği gibi istenildiğinde kişinin ayak ölçüsü ve ten rengine göre özel olarak da üretilebilmektedir.

SAFO ayrıca çocuklar için de farklı renk ve boyutlarda mevcuttur. 

Kullanıldığı Durumlar;

• Charcot  Marie Tooth hastaları
• İnme ,beyin travması nedenli düşük ayak
• Serebral Palsy çocuklarda ayak bilek kontrolü
• Nöropati ve polinöropati hastalarda düşük ayak 

7) Dyankle Ayak Bilek Ortezi

Bu ortezde ayak bilek plantar fleksiyonu kontrol edilirken aynı zamanda bilek bantları ile ayağın eversiyonu olarak bilinen ayak bilekteki dışa dönme kontrolsüzlüğü de desteklenir ve ayak daha stabil hale getirilir ve yürümenin salınım fazında ayak nötral pozisyonda tutulur ve ayak yere konma öncesi sabit ve kontrolü hale getirilir ve ayak supinasyona getirilir.

Hazır ve plastik malzemeden üretilen bu ortez aynı zamanda ayak bilek bağ yaralanmalarının tedavisinde kullanılır. Farklı boyutlarda ve sağ ve sol için hazır olarak üretilmiştir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Anterior ligaman rüptürü
• Postoperatif ligaman tamiri sonrası
• Düşük ayak 

8) Foot Up

Basit bir ayak bilek bandı ile birlikte ayak veya ayakkabıya bağlantı yapılarak ayağın düşmesini engellenmek amacıyla kullanılır. Bu ortez çok hafif ayak bilek kontrol kaybında kullanılabilir. Fakat bazen hastalar sosyal hayata katılımda ortezleri veya ortopedik ayakkabıları giymek istemediklerinde bu ortezi kısa süreli kullanabilirler. Kilolu kişilerde, ciddi düşük ayakta veya iki taraflı düşük ayakta yetersizdir ve bu ortezin kullanılmaya devam edilmesi durumunda diz, kalça ve bel problemleri gelişebilir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Hafif düzeyde düşük ayak gelişimine neden olan hastalıklar

 9) ROM Walker

Tüm ayağı ve bileği çevreleyen kısa ve uzun modelde üretilen bu yürüme botu ile ayağın ve ayak bileğinin hareketleri engellenmek hedeflenir. Gerek travma gerekse operasyon sonrası hem stabilizasyon sağlar hem de ayağa rahat ve konforlu bir destekle yürümeye imkan verir. Ayağın topuk bölgesine ilave yükseltmeler, kamalar ile topuğa verilecek basınç ve açıyı ayarlama imkanı sağlar. Sağ ve sol ve farklı ayakkabı ölçülerinde hazır olarak üretilmiştir.

Bazı modellerde ayak bilek eklemi vardır ve plantar fleksiyon açısı ayarlanabilir.

Uygun yürüme botuna hekim karar verir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Ayak bilek tendon ve bağ yaralanmaları, sprain
• Ön ayak ve metatars yaralanmaları ve kırıklar
• Aşil tendon yaralanmasının konservatif ve cerrahi sonrası tedavisi
• Stabil kırıklar
• Ayaktaki diyabet vb bası yaraları ve ülserlerin tedavisi

10) Aircast Air Stirrup Ayak Bilek Ortezi

Ayak bilek sıklıkla burkulma ve bağ yaralanmalarına maruz kalır. Bazen ise ayak bilek yaralanmaları kronikleşir ve instabilite olarak isimlendirilen sürekli burkulma ve travmaya meyillidir. Bu üründe yumuşak dolgulu pedler istendiğinde soğutularak ödem kontrolü olarak kullanılır ve ayaktaki ayarlanabilir velkrolar ile bilek stabil edilir fakat ayağın belirli açılarda hareketi korunur.

Kullanıldığı Durumlar;

• Ayak bileği distorsiyonları,sprain
• Yan bağ yaralanmaları
• Kronik ayak bilek instabilitesi

11) Elastik Ayak Bilek Desteği

Ayak bilek çevresi dokularda yaralanma sonrası ödem gelişir ve kompresyon yapmak uygun olur. Antibakteriyel kompresyon etkisi olan tekstil ürün farklı boy ve ölçülerde üretilmiştir. Anatomik yapıya uygun olarak bazen bilek çevresine pad konulabilir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Travma veya operasyon sonrası destekleme
• Osteoartrit, artrit durumunda eklem kaynaklı ödem
• Tendinit
• Ayak bilek strain ve sprain
• Ayak bilekte agrı

12) Ayak bilekliği Örgü Malzemeli Model

Örgü hava alan tekstil özellikteki malzemeden üretilen bileklik kas gücünü desteklemek ve ağrıyı azaltmak ve stabilizasyon ve fonksiyonel iyileşme amaçlı kullanılır.

Kullanıldığı Durumlar;

• Ayak bilek instabilitesi
• Ayak bilek ödemi
• Artrit
• Travma sonrası koruma 

13) Yumuşak Bilek Kuşağı

Ayak burkulmalarını önlemek, ayak bileği stabilize etmek, ağrıyı azaltmak amaçlı olan bu bileklik ayağa bağcıklarla sıkıca temas ettirilir. Ayrıca spor aktivite yapmaya imkan verir. Destek yanında rahatlık sağlaması avantajdır.

Kullanıldığı Durumlar;

• Ayak burkulmaları
• Ayak bilek kontrolünde yetersizlik
• Sprain
• Sporda koruma amaçlı

14) Ayarlanabilir Ayak bilek desteği

Çapraz gerilim atkıları ile ayak bilek kontrol edilir ve kişinin ayak bilek çevresi desteklenir. Topuk açıkta bırakılır, hafif ve birçok ayakkabı ile kullanıma uygundur. Bantlar ayak bilekte çaprazlanır ve bileklik kaymaz. Şiş dönemde ve sonrasında yaralanarak kullanımı mümkündür. Her iki ayak için uygundur ve tek boy üretilmesi avantajdır.

Kullanıldığı Durumlar;

• Ayak bileği desteklemek
• Ödem kontrolü
• Hareket kontrollü yük dağılımı sağlanması istenen durumlar

15) Ayak Ark Desteği

Ayak taban arkının çökmesi veya bu bölgedeki ağrılarda destekleyici özellikteki bu bant ile ağrı azaltılmak hedeflenir.

Kullanıldığı Durumlar;

• Ayak tabanında ağrı
• Aşırı ayak ark çökmesi

16) Gece İstirahat Splinti

Ayak tabanında aşırı ağrı ve yürüme güçlüğü gelişen durumlarda ayağın gece istirahat pozisyonunda tutulması gerekir. Plantar fasya olarak bilinen ayak taban fasyasının gerilmesi ve ayarlanabilir fleksiyon seviyesi hastanın tedavisi için önerilir. Ayağı yumuşak padler ile destekleyerek istenen açıda ayarlamak mümkündür.

Kullanıldığı Durumlar;

• Plantar fassitis
• Alt ekstremitenin tekrarlanan yaralanmaları
• Aşil tendiniti
• Düşük ayak
• Topuk ağrısı