Skolyoz Hastalıkları ve Tedavi Yöntemleri

OMURGA HASTALIKLARI

Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve omuriliğin çeşitli hastalıkları, bu kritik oluşumlarda yapısal, işlevsel ve/veya mekanik bozukluklara yol açarak klinik hastalıklara neden olur. Omurga, omurilik ve sinir kökleri pek çok hastalık grubu tarafından etkilenerek başlıca ağrı olmak üzere felç ve duyu kayıpları gibi sinir sistemi fonksiyon kayıpları, omurganın hareketlerinde kısıtlanma ve şekil bozuklukları şeklinde klinik belirti ve bulgular ortaya çıkar. Omurgayla alakalı olarak sık gözlenen bozukluklar Bel ve boyun fıtığı, omurga kireçlenmesi, diskin dejeneratif hastalıkları, omurga kayması, omurga ve etraf dokuları ilgilendiren travmatik durumlar, kifoz-skolyoz, tümoral hastalıklar ve dar kanal olarak özetlenebilir.

OMUZ HASTALIKLARI

Kollarımızı her gün kullanmamızı sağlayan omuz eklemi, 6 yönde harekete izin veren en hareketli eklemdir. Kaslar, kemikler, sinirler, kan damarları, birçok bağ ve diğer destekleyici dokulardan oluşan omuz eklemi, bu yapıları etkileyen çeşitli durumlardan dolayı farklı omuz hastalıkları ortaya çıkabilir. Rahatsızlık hemen giderilmezse, kalıcı hareket kısıtlılığı ve kol güçsüzlüğü ile ağrı artmaya devam edebilir.

Diğer eklemlere göre hasar görme olasılığı daha fazla olan omuz eklemlerimizde çıkık ve kırık oluşma olasılığı oldukça yüksektir. Omuz ağrılarımız, omuz bölgesindeki herhangi bir sorundan kaynaklanabileceği gibi vücudun diğer bölgelerinden omuza yansıyan ağrılardan da olabilmektedir. Omuz ekleminin dışından kaynaklanan omuz ağrısının en yaygın nedeni boyun fıtığıdır. Omuz hastalıkları omuz bölgesinden kaynaklanabileceği gibi kalp, akciğer, karaciğer ve boyun fıtıklarından kaynaklı  da ortaya çıkabilir.

Omuz Hastalıkları Nelerdir?

Omuz hastalıkları şu şekilde sıralanabilir:

• Omuz Artrozu – Omuz Kireçlenmesi,
• Rotator Manşet Yırtıkları,
• Omuz Çıkığı,
• Üst Kol (Proksimal Humerus) Kırıkları,
• Akromioklavikuler Eklem Artrozu,
• Donuk Omuz (Frozen Shoulder),
• Omuz Sıkışması Sendromu,
• Kalsifik Tendinit olarak sıralanmaktadır.

Omuz Hastalıkları Neden Olur?

Vücudun en hareketli eklemi omuz eklemidir. Bu durum omuz eklemini bazı yaralanmalara karşı savunmasız bırakır. Özellikle yukarıdan aşağıya fırlatma ve atma hareketleri, baş üstü hareketlerin tekrarlı ve sık olduğu ev işleri ve profesyonel işler, omuzlara binen ağır yükler (ağır taşıma) omuzlarda, özellikle az önce bahsedildiği gibi omuz çevresindeki ve omuzları destekleyen mekanizmalarda aşırı gerilmelere neden olur.

Bu yaralanmalar yüksek enerjili travmalar (trafik kazaları, düşmeler, spor yaralanmaları vb.) sonrasında olabileceği gibi tekrarlayan düşük enerjili travmalar veya tekrarlayan aşırı hareketler veya yanlış hareketler sonrasında da ortaya çıkabilir.

Bu nedenle omuz hastalıkları gençlerde, yaşlılarda, işçilerde, işsizlerde ve spor yapanlarda da omuz hastalıklarına sıklıkla rastlanabilir. Özellikle basketbol, voleybol, tenis, hentbol, beyzbol, amerikan futbolu, bazı spor aktiviteleri uğraşan kişilerde görülme ihtimali daha yüksektir.

DİRSEK HASTALIKLARI 

Dirsek humerus adı verilen kol kemiği ile radius ve ulna isimli önkol kemikleri arasında menteşe biçimli bir eklemdir. 

Kemiklerin dizilimi ve ilişkileri menteşe hareketine ek olarak az miktarda dönüş (rotasyon) hareketine de izin verir. Bu dönme hareketi eli ağıza götürme gibi önemli fonksiyonlarda belirgindir. 

Dirseğin eklemini meydana getiren kemik yapıları dışındaki temel stabilizatör (sabitleyici) yapı iç taraftaki ulnar kollateral ligament denen bağdır. 

Dirsekteki yaralanmaların en sık görüleni dış kısımda olur ki bunun en tanınan tipi tenisçi dirseğidir.

EL BİLEĞİ RAHATSIZLIKLARI 

El önkol kemikleri olan radius-ulna ile bilek eklemini ve birbirleriyle eklem yapan 2 sıra halinde 8 kemikten oluşan küçük karpal kemikler, 5 tarak kemiği, 14parmak kemiğinden oluşur. 

Median, radial sinir ve ulnar sinir eldeki ana sinirlerdir. 

Elin karmaşık ve mükemmel hareketlerini yönetirler.

El hareketlerinin büyük kısmı ön kolda bulunan ve tendonları ele uzanan adeleler aracılığı ile olur

Karpal Tünel Sendromu 

Bu hastalığın bulguları; elde uyuşma ve elektriklenme (özellikle gece artış gösteren), elin çevirerek birşeyi açması halinde yada kaldırma hareketleri esnasında his bozukluğu oluşması, bazen omuza kadar uzanan ağrı olarak özetlenebilir.

Bu şikayetler median sinirin el bileğinden ele geçiş yaptığı bölgede mevcut olan tünel içerisinde sıkışması sonrasında oluşur. Elin parmaklarına hareket veren tendonların bir bölümü bu tünel içerisinde seyreder.

Hafif vakalar el bileğine istirahat vermek amacını güden çeşitli bileklik veya ateller ile tedavi edilebilir. Tünel içerisine ozon uygulamaları da yapılabilir. Ozon uygulaması tünel içerisindeki ödemi azaltacaktır, takibinde el bilekliği kullanımı uygun olur.Bu tedaviye yanıt alınamayan veya geç evrede tanı konmuş olan vakalarda cerrahi tedavi uygundur.Bu işlem hastanın hastaneye yatış yapmasını gerektirmeyen lokal anestezi ile yapılabilecek bir işlemdir.

Tetik Parmak 

Tetik parmak hastalığının oluşum mekanizması halen tam olarak bilinmemektedir anacak hastalığın seyri gayet iyi bilinmektedir.Parmaklarda tetik hareketinin yapılmasından sorumlu olan tendon ve yatağının etkilendiği bilinmektedir.Tendon yapısı kaslar ile kemikler arasında ki ilişkiyi sağlamaktan sorumlu olan yapılardır.Her tendonun üzerini örten bir tabaka mevcuttur.Bu tabakanın oluşturmuş olduğu kılıf içerisin de tendon parmakların hareketi ile bir kayma yaparak yatağı içerisinde hareket eder.

Tendon kılıfının enflamasyon nedeniyle şiştiği,kalınlaştığı için tendon parmak hareketleri esnasında yapması gereken kayma hareketinde güçlükle karşılaşır. İlk başlarda kılıfın hasarlı bölümünde hereketin azalmasına bağlı olarak takılma ve ancak bir atlama hareketi ile rahatlam tarzında olan belirtiler, tedavi uygulanmaz ve olay ilerlerse kılıfın giderek kalınlaşması ve tendon hareketinin tamamı ile kaybolarak parmağın tetik çeker pozisyonda kitli kalması ile sonlanır.

KALÇA EKLEMİ RAHATSIZLIKLARI 

Kalça ekleminden veya komşu bölgelerden kaynaklanan birçok rahatsızlık kalça ve kasık bölgesi ağrısına neden olabilir. Bunlar doğuştan, çocukluk ve ergenlik döneminde, travmalara bağlı, yaşlanma veya aşırı kullanıma bağlı yıpranmalar sonucu da gelişebilir. Günümüzde kalça eklemi ve çevresine ait rahatsızlıkların tanısı; klinik bilgi ve tecrübenin artması, manyetik rezonans görüntüleme yöntemlerinin yaygınlaşması gibi sebeplerle kolaylaşmıştır.

DİZ EKLEMİ HASTALIKLARI 

Diz hastalıkları, genetik faktörlerden kaynaklanabileceği gibi sonradan oluşan problemlere bağlı olarak da gelişen durumlardır.

Travmayla ilişkili olanlar

Diz yaralanması, diz ekleminizi çevreleyen bağların, tendonların veya sıvı dolu keselerin (bursa) yanı sıra eklemin kendisini oluşturan kemikler, kıkırdak ve ligamentleri etkileyebilir. Daha yaygın diz yaralanmalarından bazıları şunlardır:

Ön Çapraz Bağ(ÖÇB) yaralanması

 ÖÇB kaval kemiğinizi uyluk kemiğinize bağlayan dört bağdan biridir. ÖÇB yaralanması özellikle basketbol, futbol ya da yönünde ani hareketler ve mücadele gerektiren sporlarda oynayan kişilerde yaygındır. Daha çok dizin dönmesi ile beraber yırtılır. Yırtıkların çoğu ameliyat gerektirir.

Kırıklar

Diz kapağı (patella) dahil diz kemikleri, motorlu araç kazaları veya düşme gibi travmalar sırasında kırılabilir. Diz kapağının bazı basit kırık tiplerinde alçı ile tedavi mümkün olsa da çoğu diz çevresi kırık ameliyat gerektirir.

AYAK VE AYAK BİLEĞİ HASTALIKLARI 

Ayak ve Ayak Bileği Hastalıkları. Ayaklarımız gün boyu üzerinde basınç uyguladığımız ve basınç sonucu incilmeye elverişli uzuvumuzdur. Ayaklarımızın konforunu sağlamak hayatımız boyunca yapmamız gereken en önemli eylemlerden biridir.

Dikkatli seçilmeyen ve ayağı rahatsız eden ayakkabılar, ayak sağlığını olumsuz yönde etkiliyor ve basma bozukluklarına, ayak parmaklarındaki şekil bozukluklarına, tırnak batmalarına, ayak mantarlarına kadar birçok sağlık problemine yol açabiliyor. Bu nedenle ayakkabı seçiminde renk ve modelden çok, öncelikli olarak ayak sağlığımızı etkilemeyecek, ayaklarımızın rahat edeceği ayakkabıları seçmemiz gerekiyor.

Ayak parmağının en çok görülen rahatsızlığı halluks valgus yani başparmak çıkıntısıdır. Cerrahi yöntemler ile tedavi edilebilen bu hastalıkta tedavinin amacı, başparmak çıkıntısından kaynaklanan basma kusurunun düzeltilmesidir. Birçok hastada çıkıntı ile birlikte ağrı da görülmektedir. Çocukluk döneminde dahi başlayabilen halluks valgus, tedavi edilmediğinde diğer parmakları da etkileyebiliyor. Oluşumunda genetik faktörlerin rol oynadığı hastalıkta, yanlış ayakkabı seçimi de hastalığa zemin hazırlayabiliyor. Halluks valgus topuklu ayakkabıların doğrudan neden olduğu bir hastalık olduğu için kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır.

Hastalık ilerledikten sonra şekil bozukluğunu dışarıdan kullanılan parmak arası makara ve gece ateli gibi yardımcı araçlarla iyileştirmek mümkün değildir. Ayak ve Ayak Bileği Hastalıklarını önlemek için Rahatsızlıktan dolayı oluşan ağrı ve şekil bozukluğunun ciddiyetine göre cerrahi müdahale yapılmalıdır. Tedavinin amacı hastanın ağrı şikâyetlerini ortadan kaldırmak ve ayakkabı giymedeki sıkıntılarını azaltmaktır. Hastalığın iyileşmesi için seçilecek tedavi yöntemi hastalığın geldiği noktaya göre değişiklik göstermektedir. İzlenebilecek cerrahi yöntemler ise; kemik düzeltme, kemik ve yumuşak dokuyu beraber düzeltme, eklem dondurma ameliyatları, başparmağın ilk kemiğinin başlangıç kısmının ameliyatla alınması şeklinde sıralanabilir. Hangi evrede hangi tedavinin seçileceğine hastanın yaşı, beklentileri ve şikâyetleri dikkate alınarak karar verilir.

Bir diğer rahatsızlık ise düztaban hastalığıdır. Düztaban ayağın içinde normalde bulunması gereken kavisin gerektiği şekilde olmaması sorununa verilen addır. Hastalarda topuktan öne doğru aktarılması gereken yük aktarılamadığında düztaban sorunu oluşmaya başlar. Düztabanlığın esnek ve sert olmak üzere 2 çeşidi bulunmaktadır. Esnek düztabanlıkta ayak yere basmadığı zaman kavisli görünür, fakat yere basıldığı zaman o kavis kaybolur. Esnek düztabanlığın tanısı genellikle çocukluk çağında konulur. Sert düztabanlık ise hastanın ayağında yere bassa da basmasa da kavis yoktur. Hastalığın tedavisin de fizik tedavi, ilaç kullanımı, istirahat ve ayakkabı değiştirme gibi yöntemler bulunmaktadır. Düztabanlık, ileri düzeyde ise, hastada ağrı, yürüme güçlüğü ve ayakkabı problemi yaratıyorsa cerrahi müdahaleye başvurulur.

KIRIKLAR VE ÇIKIKLAR 

Kemik bütünlüğünün bazı darbelere ya da farklı sebeplere bağlı olarak bozulma göstermesine kırık adı verilir. Kırıklar zaman zaman kendiliğinden de oluşabilir. Fakat çıkık böyle değildir peki kırık çıkık durumlarında neler yapılmalıdır.

Kırık Belirtileri Nelerdir?

• Hareket ettikçe yoğun bir şekilde artış gösteren ağrı
• Kırığın olduğu bölgede şişlik
• Şekil itibariyle kırılan bölgede bozukluklar
• Kırığa bağlı olarak oluşan ödemlerden dolayı morarma
• Kırığın olduğu bölgeye hareket ettirememe

Kırık Çeşitleri

Açık ve kapalı olmak üzere toplamda iki farklı kırık çeşidi bulunur. Bunlar açıklamak gerekirse;

Açık kırık

Enfeksiyon ya da kanama riski taşıyan bu tür kırık çeşitlerinde, kırılan bölgenin kemik uçları deriden dışarı çıkabilir. Bu duruma bağlı olarak da deri üzerinde hem doku hem de şekil bozuklukları meydana gelir.

Kapalı Kırık

Vücudun iç kısmında meydana gelen kırık çeşitlerinin geneline verilen isim. Bu tip kırıklar da deri üzerinde herhangi bir bozulma ya da zedelenme meydana gelmez. Ancak  kısımda kemik bütünlüğünde kırığın derecesine göre bozulmalar görülür.

Kırıklara Bağlı Olarak Ortaya Çıkabilecek Olumsuz Durumlar Nelerdir?

İnsanların vücudunda her ne sebeple olursa olsun kırık meydana gelmesi bazı olumsuz durumlara yer açabilir. İlk müdahale ve devamındaki tedavi sürecinde doğru teknikler tercih edildiği takdirde kırık çıkık durumlarından çabuk kurtulma olanağı bulunur.

Kırık oluşması sonucunda meydana gelebilecek olumsuz durumlardan biri; kırığa bağlı olarak kaslarda yaralanmadır. Kasların zede görmesi hareket etmede de kısıtlama gibi durumlara sebep olur.

Kırık oluşan bölgenin yakınlarındaki damarlarda ve sinirlerde sıkışmalar görülebilir. Ayrıca yine aynı bölgede soğukluk ve nabız alamama gibi durumlara sıkça denk gelinebilir.

Kırık çıkık kişiye değişiklik gösterse de genel olarak vücudunun herhangi bir yerinde kırık olan kişilerin şoka girdiği de bilinir.

Kırık Tedavisinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir?

İnsanların vücutlarında bir yer kırıldığı zaman ağrı şiddeti yüksek olduğundan dolayı acilen doktor arayışına girerler. Ancak bazen kol ya da bacak kırılması gibi durumlarda herhangi bir ağrı oluşmaz.

Çıkık Nedir?

İki ya da daha fazla kemiğin bir araya geldiği kavşak noktası sayılan eklemlerin yara almasına çıkık adı verilir.

Genel olarak ani hareketlerde ya da vücudun anormal olarak gösterdiği eylemlerde ortaya çıkar. Ortaya çıktıktan sonraki dönemde bir süre kareler kısıtlılığı yaşanabilir.

En yaygın görülen çıkık türleri omuz ve parmaklarda oluşur. Ayrıca dirsek, kalça ve diz de çıkığın denk gelme olasılığı yüksek olan bölgeler arasında yer alır.

Şu detayı da bilmek gerekir ki; bir bölgede meydana gelen çıkığın ardından aynı durumun tekrarlama ihtimali fazladır.

Çıkık Belirtileri Nelerdir?

Çıkık olması sonucunda genel olarak kemikler yer değiştirir. Hatta çıkığın olduğu alanda ciddi şişlikler meydana gelebilir.

Çıkığı ilk etapta anlamamak normaldir. Oluştuğu bölgede şekil bozuklukları oluşabilir. Çıkık oluşması durumunda ortaya çıkan bazı semptomları şu şekilde sıralamak mümkündür;

• Çıkığın olduğu bölgede karıncalanma hissi
• Bir müddet hareket kısıtlılığı yaşama
• Hareket ederken şiddet derecesi değişkenlik gösteren ağrı ya da sızı
• Bölgede anormal gözüken şekil bozukluğu
• Çıkığın bulunduğu bölge ya da yakınında uyuşukluk hissi

Kırık Çıkık Durumunda Yapılabilecek İlk Yardım Müdahaleleri Nelerdir?

Kendinizde ya da o sırada yakınınızda bulunan bir kişide kırık çıkık vakası görüldüğü zaman yapılması gereken ilk müdahaleleri doğru bilmek büyük önem taşır.

Çıkık durumunda yapılabilecek İlkyardım müdahaleleri için birkaç madde hazırlamak mümkündür;

• Öncelikle kırık çıkık olan bölüm doğru bir şekilde tespit edilir
• Ancak kesinlikle yerine koymaya uğraşılmaz
• Hastaya ağız yoluyla herhangi bir gıda verilmez
• Çıkığın olduğu bölgedeki nabız durumu, derinin rengi ve ten ısısı gibi detaylar kontrol edilir
• En önemlisi ve kesinlikle olması gereken tıbbi yardım istenir

Kırın Çıkık İyileşme Süreci Nasıldır?

Eklemlerin zedelenmesi olaylarının başında yer alan çıkık, her zaman acil ve çabuk müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi süreci ve kırık çıkığın iyileşmesi için tahmini olarak geçecek zaman dilimi hakkında net bir şey söylemek için hangi bölgede olduğunun tespit edilmesi gerekir.

Kırık Çıkık Tanısı Nasıl Konur?

Hastada kırık çıkık gibi bir durumdan şüphe edildiği zaman emin olmanın temel iki yolu vardır. 

Röntgen

Röntgen sayesinde eklemlerde meydana gelmiş olan kırık çıkık hasarının derece tespitini yapmak ve tedavi yöntemi belirlemek mümkün olur. 

Mr

Daha yumuşak dokulara meydan gelen çıkık vakaları için Mr çekilmek daha doğru olur. Hastaların hangi filmi çektireceğine doktorlar karar verir.

Çıkık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çıkık tedavisi için uygulanabilecek birden fazla yöntem vardır. Bu yöntemleri kısaca şu şekilde sıralamak gerekirse;

Yerine oturtma

Her doktor çıkık tedavisinde farklı yöntemler deneyebilir. Bazı doktorlar hastaya birtakım hareketler yaptırarak çıkığın yerine oturmasını sağlamaya çalışır. Bazen bu tedavi yönteminde duruma göre genel ya da lokal anestezi uygulanması gerekebilir. 

Ağrı Kesici İlaç

Kemikler yerine oturtulduktan sonra bir süre sonra ağrı ya da sızı gibi olumsuz durumlar oluşabilir. Buna bağlı olarak da hastaların ağrı kesici ilaçlar kullanmasına gerek duyulabilir. 

Sabitleme

Kemikler yerine oturtulduktan sonra bir dönem hareketsiz kalması eski işlevine kavuşabilmesi açısından önem taşıyan bir detaydır. Kemiklerin hareketsiz kalması ve hastayı zorlamaması için alçı, Atel ya da farklı materyaller kullanılarak sabit halde kalması sağlanır. 

Ameliyat

Çok yoğun olmasa da bazı çıkık vakalarında cerrahi operasyon gerekebilir.