Dijital Bağımlılıklar
- Dijital Bağımlılıklar
- İnternet Bağımlılığının Tarihçesi
- İnternet Bağımlılığındaki Tablo
- Günümüzde İnternet Bağımlılığı
- İnternet Bağımlılığı İçerisinde Sıkça Görülen Tanımlamalar
- İnternet Bağımlılığında Tedavi Yöntemleri
Günümüzde teknolojinin hızla gelişimi ve geçtiğimiz 3 yıl içinde yaşanılan COVİD 19 pandemisi ile insanlar arasındaki iletişimin ve eğlenmek adına yapılan aktivitelerin şekli, bilgiye erişim yolları önemli ölçüde değişti. Önce masa üstü bilgisayarlar, sonra diz üstü bilgisayarlara evrildi, cep telefonları akıllı telefonlar olarak hayatımızda yer aldı.
Pandemi sürecindeki tablet üzerinden eğitim, mobil operatörlerin sınırsız internet-sosyal medya kullanımı gibi özellikleri ile teknolojinin kullanımı günümüzde artık elzem haline geldi. Dolayısı ile teknolojinin aşırı ve zararlı kullanımı, beraberinde ciddi fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarını getirerek, biz ruh sağlığı alanında çalışanların literatürüne yeni bir tanı başlığının katılmasına yol açtı “dijital bağımlılıklar”…
“İnternet bağımlılığı”, “internet oyun oynama bozukluğu”, “internet kumar oynama bozukluğu” bu geniş tanımlamanın içinde yer alan durumlardan sadece bir kaçıdır.
İnternet Bağımlılığının Tarihçesi
İnternet bağımlılığı adına ilk vakanın, 1995 yılında tanımlandığını bilmekteyiz. Sohbet odalarına saatlik ücret ödenilen o dönemlerde 40-60 saat çevrimiçi kalan, bu nedenle ekonomik sıkıntılar ve boşanma sorunu yaşayan bir kişi, Dr. Kimberly Young tarafından ilk internet bağımlılığı tanısı konulan vaka olarak tanımlanmıştır.
İnternet Bağımlılığındaki Tablo
- Birey, internet kullanımına dair isteğinin önüne geçemez
- İnternet kullanmadan geçirdiği zaman, onun için önemini kaybetmiştir.
- İnternetsiz kaldığında sinirlilik – saldırganlık- huzursuzluk halleri görülebilir ve tüm bu sayılan sebeplerle kişiler arası ilişkileri/akademik hayatı ve-veya mesleki hayatı olumsuz etkilenmiştir
Günümüzde İnternet Bağımlılığı
Günümüzde internet bağımlılığında kimler risk altındadır?
- Sosyal medya ve oyun sitelerini sık kullananlar
- Mesleği gereği interneti sık kullananlar
- Erkek cinsiyetinde olanlar
- Genç popülasyon
- İşsizler
İnternet bağımlılığı tanısı konulan kişilerde, sosyal iletişim becerisi eksikliğinin daha fazla olduğu, kişinin stres ve kaygı ile baş etmesinin daha zayıf olduğu görülmüştür. Ayrıca, internet bağımlılığı olan kişilerde en sık kompulsif alışveriş davranışının eşlik ettiği, sonrasında sırasıyla patolojik kumar bozukluğu ve kompulsif seks bağımlılığının eşlik ettiği saptanmıştır.
İnternetin zararlı kullanımının altında yatan bir diğer neden ise, kimlik kazanımındaki sorunlardır. İnternet kullanımı sırasında sahte / gizli kimliklerin kullanılabiliyor olması, sanal kimlikler oluşturup onun üzerine yatırımlar yapılması, fikirlerin sanal ortamda daha özgür ifade ediliyor olması sayesinde kişi, istediği kimliği elde edebilir. Bu sayede yenilik arayışlarını ve özgürlük isteklerini tatmin edebilir, fikirlerini sanal o toplumsal baskılar ve aile içi baskılardan uzaklaşabilirler ve kontrolün kendilerinde olduğunu hissederler.
İnternet Bağımlılığı İçerisinde Sıkça Görülen Tanımlamalar
NoMoFOBİ, WIRELESS FOBİ VE FOMOFOBİ internet bağımlılığı içerisinde sıkça gördüğümüz güncel tanımlamalardır.
- NoMofobi (No Mobile Phobia): NoFomobi yani cep telefonsuz kalma korkusu, akıllı telefonlarla fazla vakit geçirme, birden fazla akıllı cihaza sahip olma, kişilerin şarj aletlerini devamlı yanında taşıması şeklinde davranışlarla karakterizedir. Akıllı cihazların kaybedilmesi, yerinin bulunamaması, kapsama alanı dışına çıkılması hallerinde veya şarjın bitmesi durumlarında kişi büyük bir endişeye kapılır. Mobil cihaz sık sık mesaj ya da arama olup olmadığına ilişkin kontrol edilir, neredeyse gün boyu hiç kapatılmaz. Bu nedenle yüz yüze iletişim bu kişilerde neredeyse kısıtlanmıştır, akıllı cihazların fazla kullanımına bağlı para harcama miktarı da artmıştır.
- Netlessfobi: Netlessfobi’de kişi internetsiz ortamda kalmaya dayanamaz ve internetin yoksunluğundan endişe duyar. Gittiği yerlerde internet bağlantısı olmasına özen gösterir, internete bağlanma imkânı olmadığında hayatın durduğu düşüncesi, gelişmeleri kaçırdığı ve tekrar yakalayamayacağı endişesi olur.
- FoMofobi (Fear of Missing out): Gelişmeleri kaçırma korkusu olarak da adlandırılabilir. Kişi; ‘acaba bir şey mi kaçırdım?’, ‘şu an kim ne paylaştı?’, ‘konunun dışında mı kaldım?’ şeklinde endişelere sahiptir. FoMofobisi olan bireyler, kendilerini yalnız hissederler. Gündelik yaşamda eksikliğini hissettikleri duygularını, sosyal medya paylaşımları ve onlara gelen geri bildirimlerle tamamlamaya çalışırlar.
İnternet Bağımlılığında Tedavi Yöntemleri
İnternet Bağımlılığı Tedavisinde, özellikle kullanılan bir ilaç olmamakla birlikte hastalar davranışçı yöntemlerin ön planda olduğu psikoterapilerden fayda görebilmektedir.
- İnternet kullanım saatlerini mevcut durumun tam tersi saatlere kaydırmak
- İnternet kullanımıyla ilgili yazılı hedefler oluşturmak
- Hatırlatıcı kartlar hazırlamak
- Yapılması hedeflenenlerin not edileceği bir defter tutma
- Ev içinde, bilgisayarın yerinin değiştirilmesi
- İnternet tatillerinin verilmesi
- Gevşeme egzersizlerinin öğrenilmesi
- Sosyal iletişim becerilerini arttırmaya yönelik destek almak
- Eşlik eden depresyon, kaygı bozukluğu, zararlı madde kullanımı varsa bunlara yönelik tedavi almak baş etmek için yapılabileceklere örnektir.
